Σελίδες

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2025

URBI ET ORBI ERGA OMNES : Η ΥΠΟ ΠΡΩΤΟΘΡΟΝΟΥ ΜΗΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΝΘΕΟΣ ΔΩΡΕΑ ΤΟΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙΣ ΟΥΚΡΑΝΟΙΣ - ΤΟΜΟΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑΣ ΩΣ ΤΟΜΟΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
URBI ET ORBI ERGA OMNES
Η ΥΠΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΘΡΟΝΟΥ 
ΜΗΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΕΝΘΕΟΣ ΔΩΡΕΑ ΤΟΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙΣ ΟΥΚΡΑΝΟΙΣ
ΤΟΜΟΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑΣ
ΩΣ ΤΟΜΟΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΚΑΙ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Σε αποκαλυπτικούς καιρούς και χρόνους όταν το πατριαρχικό αξίωμα και κύρος πλήττονται βάναυσα, όπως συμβαίνει εν τω προσώπω του αμετανοήτου εκκολαπτομένου «πάπα της Ορθοδοξίας» Μόσχας Κυρίλλου και ενίων άλλων πειθηνίων και άβουλων δορυφορίσκων αυτού, ένεκα είτε μωροφιλόδοξων, μετέωρων, αβάσιμων και αθεμελίωτων θεωριών περί δήθεν «τρίτης ρώμης» είτε λόγω της επαισχύντου εξαγοράς συνειδήσεων με τα ως άλλα «τριάκοντα αργύρια» μοσχοβίτικα ρούβλια, αναδύεται εκ του βάθους της εκκλησιαστικής ιστορίας ως κριτήριο ανοθεύτου και γνησίου εκκλησιαστικού φρονήματος για τους Ορθοδόξους Πατριάρχες κάθε εποχής ανά τους αιώνες η θεοκίνητη φωνή του αοιδίμου εν πατριαρχικοίς ιεράρχαις, Μητροπολίτου Σμύρνης Μητροφάνους, ο οποίος ως συνοδικό μέλος της περι του εκκλησιαστικού ζητήματος Ιγνατίου – Μεγάλου Φωτίου συγκληθείσης εν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου (869 μ.Χ) συγκρίνοντας ή μάλλον παρομοιάζοντας τους της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής του Χριστού Εκκλησίας Πατριάρχες προς τους ουρανίους φωστήρες (αστέρες) οριοθετεί την μεγάτιμη και βαρύτιμη ευθύνη των πατριαρχικών κεφαλών των κατά τόπους Αγίων Ορθοδόξων Εκκλησιών έναντι του Θεού, της Αγίας Του Εκκλησίας και του Χριστωνύμου πληρώματος Αυτής, διακηρύττων θεοφράστως τα εξής : «Ο Θεός έθετο εν τω στερεώματι της Εκκλησίας, οίον τινάς μεγάλους φωστήρας, τας πατριαρχικάς κεφαλάς εις φαύσιν πάσης της γης , ώστε άρχειν της ημέρας και της νυκτός και διαχωρίζειν αναμέσον του φωτός και αναμέσον του σκότους».

Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΕΝ ΙΩΑΝΝΙΝΟΙΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΕΝ ΙΩΑΝΝΙΝΟΙΣ
(17 Ιανουαρίου 1838)
Γραφή Μνημοσύνης επί τη συμπληρώσει 53 ετών (1972 – 2025) από της εκδημίας του αοιδίμου Ηπειρώτου Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρου Α΄
«Τον πανεύφημον μάρτυρα Χριστού Γεώργιον, Ιωαννίνων το κλέος και πολιούχον λαμπρόν, εν ωδαίς πνευματικαίς ανευφημήσωμεν· ότι ενήθλησε στερρώς, και κατήνεγκεν εχθρόν, του πνεύματος τη δυνάμει· και νυν απαύστως πρεσβεύει, ελεηθήναι τας ψυχάς ημών»
Ως πολύκαρπος και καλλίκαρπος αμπελώνας η Εκκλησία του Χριστού μέσα στο διάβα των αιώνων αναδεικνύει νέα «δοχεία» της ακτίστου χάριτος του Παναγίου Πνεύματος, τους Αγίους Αυτής, άνδρες και γυναίκες, που αποτελούν τη δόξα, το καύχημα και την τιμή της. Ένα τέτοιον νέο αδάμαντα τιμά μεγαλοπρεπώς και σεμνοπρεπώς η Ορθόδοξη Εκκλησία, τον εν Αγίοις ημών ένδοξο και λαμπρό Νεομάρτυρα και αθλητή του Χριστού, Γεώργιο τον νέο, τον εξ Ιωαννίνων, ο οποίος εμαρτύρησε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (1838) θυσιασθείς ως ομολογητής της πίστεως κηρύσσοντας τον σταυρό και την Ανάσταση του Θεανθρώπου Ιησού, του αληθινού Θεού, αρνούμενος να αλλαξοπιστήσει.

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2025

ΤΟΙΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΩΣ ΑΝΤΙΚΑΝΟΝΙΚΟΙΣ ΥΠΕΡΟΡΙΟΙΣ ΡΩΣΟΙΣ ΡΑΣΟΦΟΡΟΙΣ ΣΥΝ ΤΟΙΣ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙΣ ΑΥΤΩΝ - ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ : Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΜΕΤΑΞΑΚΗΣ ΑΠΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟΣ - Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΩΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΘΡΟΝΟΥ ΠΡΕΣΒΥΓΕΝΟΥΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΝ ΕΤΕΙ 1920 ΙΔΡΥΘΕΙΣΗΣ ΕΝ ΣΕΡΒΙΑ ΑΝΤΙΚΑΝΟΝΙΚΗΣ «ΥΠΕΡΟΡΙΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΤΟΙΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΩΣ 
ΑΝΤΙΚΑΝΟΝΙΚΟΙΣ ΥΠΕΡΟΡΙΟΙΣ ΡΩΣΟΙΣ ΡΑΣΟΦΟΡΟΙΣ ΣΥΝ ΤΟΙΣ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙΣ ΑΥΤΩΝ

«Πανορθοδοξα Διδαγματα περι της Ορθοδοξου Διασπορας»

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΜΕΤΑΞΑΚΗΣ ΑΠΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟΣ
Η Εκκλησιολογικως και Κανονικως Ορθοδοξη Σταση του Δευτεροθρονου Πρεσβυγενους Πατριαρχειου Αλεξανδρειας εναντι της εν ετει 1920 ιδρυθεισης εν Σερβια Αντικανονικης «Υπεροριου Ορθοδοξου Ρωσικης Εκκλησιας»

Το εξιδιασμένης πανορθοδόξου εκκλησιολογικής και κανονικής σημασίας ιστορικό - εκκλησιαστικό, Πατριαρχικό και Συνοδικό κείμενο του Δευτερόθρονου, Παλαιφάτου και Πρεσβυγενούς Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, το οποίο απέστειλε εν έτει 1927 ο από Οικουμενικός Πατριάρχης (1921-1923) αοίδιμος Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Β΄ Μεταξάκης (1926-1935) προς τον αοίδιμο Μητροπολίτη Κιέβου Αντώνιο (1863-1936) και τους συν αυτώ Ρώσους Αρχιερείς αναιρώντας με ακραιφνώς ορθόδοξα εκκλησιολογικά και κανονικά κριτήρια την αντικανονική και αντιεκκλησιολογική συγκρότηση και δράση της αυτοαποκαλουμένης «Υπερορίου Ορθοδόξου Ρωσικής Εκκλησίας» στο χώρο της «Ορθοδόξου Διασποράς», η οποία σύμφωνα με τον ΚΗ΄ (28) Κανόνα της Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου (451 μ.Χ.) διαποιμαίνεται προνομιακώς υπό του Πρωτοκλήτου και Πρωτοθρόνου Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Σάββατο 11 Ιανουαρίου 2025

URBI ET ORBI ERGA OMNES : ΥΠΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΙΔΟΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΒΑΦΕΙΔΗ - ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΔΟΛΙΑΣ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΡΩΣΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΡΕΣΒΥΓΕΝΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
URBI ET ORBI ERGA OMNES
ΥΠΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΙΔΟΣ
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ
ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΒΑΦΕΙΔΗ
ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΔΟΛΙΑΣ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΡΩΣΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΡΕΣΒΥΓΕΝΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
Ο πολύς ιστορικός του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά τα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνος, αοίδιμος Καθηγητής της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, Μητροπολίτης Γέρων Ηρακλείας και Ραιδεστού Φιλάρετος Βαφείδης (+1933), στις αλλεπάλληλες ογκώδεις εκδόσεις της Εκκλησιαστικής Ιστορίας αυτού και ιδιαιτέρως στον τρίτο τόμο της «Νέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας (1453-1908)», ο οποίος εξεδόθη στο εν Αλεξανδρεία Πατριαρχικό Τυπογραφείο κατά το έτος 1928, καταγράφει στα συναφή κεφάλαια περί του Πρεσβυγενών Ελληνορθοδόξων Πατριαρχείων της Ανατολής ορισμένες άγνωστες πτυχές των ρωσικών εκκλησιαστικών και πολιτικών οργάνων της Μόσχας για την άλωση των Ελληνορθοδόξων Παλαιφάτων και Πρεσβυγενών Πατριαρχείων της «καθ’ ημάς Ανατολής».

Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2025

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΕΠΙΓΕΙΟΣ ΕΝΣΑΡΚΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ : ΠΡΟΦΗΤΗΣ - ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ - ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 
Ο ΕΠΙΓΕΙΟΣ ΕΝΣΑΡΚΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ
ΠΡΟΦΗΤΗΣ - ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ - ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ
«Αδελφοί, μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών»
Ο Ιερός Συναξαριστής  επί τη πανευφροσύνω εορτή της Συνάξεως του Αγίου Ιωάννου του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού αναφέρει: «Τη εβδόμη αυτού του μηνός η σύναξις του Αγίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. Συνέδραμε δε και η της παντίμου και αγίας αυτού χειρός προς την Βασιλεύουσα μετένεξις». Η δε θεσπέσια υμνογραφία της Εκκλησίας διακηρύττει: «Την χείραν σου την αψαμένην την ακήρατον κορυφήν του Δεσπότου». Σύμφωνα μάλιστα με τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Στέφανο Αναγνωστόπουλο : «Η σημερινή γιορτή ονομάζεται κυρίως Σύναξις του Τιμίου Προδρόμου, και έτσι την ξέρουμε. Τί σημαίνει όμως Σύναξη ενός Αγίου ή πολλών αγίων; Σημαίνει την Σύναξη ή την συγκέντρωση των χριστιανών, των πρώτων χριστιανικών αιώνων, για να τιμήσουν πρόσωπο άγιο και ιερό, που κατείχε πρωτεύοντα ρόλο στο μεγάλο θαύμα μιας Δεσποτικής ή Θεομητορικής εορτής». Αυτό λοιπόν ισχύει και για το πρόσωπο του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού ο οποίος διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο μέγιστο σωτηριολογικό  γεγονός της Βαπτίσεως του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού που εορτάζεται από την Εκκλησία ως κορυφαία Δεσποτική Εορτή υπό τις ονομασίες «Επιφάνεια», «Θεοφάνεια» ή «Φώτα».

Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2025

ΦΩΣ ΕΚ ΦΩΤΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΕΠΙ ΠΑΣΗ ΤΗ ΚΤΙΣΕΙ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΦΩΣ ΕΚ ΦΩΤΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΕΠΙ ΠΑΣΗ ΤΗ ΚΤΙΣΕΙ

Σε καιρούς και χρόνους δυσχείμερους και δίσεκτους κατά τους οποίους η ανθρωπότητα περιπατεί εν τη σκοτία ακούεται η φωνή του Θεανθρώπου, o οποίος είναι το αυτόφως της όντως ζωής: «Εγώ ειμί το Φως του κόσμου, ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία αλλ’ έξει το φως της ζωής» (Ιω. Θ΄, 12-13). Φως και περισσότερο φως αναζητούν και επιζητούν απεγνωσμένα οι άνθρωποι σε έναν κόσμο ο οποίος ρέπει προς το σκότος και η ζωή του, η ύπαρξη του, οι πράξεις και οι λόγοι του δεν φωτίζονται από το αληθές, άδυτο και ανέσπερο, άκτιστο Φως του όντως αυτόφωτος Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, ο οποίος κατά την κοσμοσωτήρια ημέρα των Θεοφανείων αυτοκενώνεται βαπτιζόμενος, παρέχοντας όχι ηθικά ή φιλοσοφικά, θεωρητικά ή φαντασιακά, αλλά οντολογικά ήτοι τω όντι υπαρξιακά, την μεταμορφωτική αναγέννηση και ανάπλαση του θνητού και φθαρτού γένους των ανθρώπων ως μιά άλλης διαστάσεως οντολογική πρόταση ζωής που δεν αρνείται ή απορρίπτει την κτιστή δημιουργία αλλά υπερβαίνει την κτιστότητα και φθαρτότητά μας.

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ: "ΕΙΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ"

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός, κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ
«ΕΙΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ»
Η συγκεκριμένη ομιλία εκφωνήθηκε από τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης κατά τον Ιανουάριο του 383 μ.Χ. και προσφέρει μία τυπολογία του βαπτίσματος και της λατρείας γενικότερα. Από το γεγονός του βαπτίσματος εξαιρεί την καθαρτήρια δύναμη του νερού και μνημονεύει περιπτώσεις από την Αγία Γραφή, όπου έχουμε παρουσία νερού. Αναφέροντας την τρίτη κατάδυση στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, ο Άγιος Γρηγόριος θεολογεί περί του μυστηρίου του Βαπτίσματος από το οποίο λαμβάνουμε την δωρεά της υιοθεσίας που τόσο λυσσαλέα μάχεται ο μισάνθρωπος διάβολος. Διδάσκει και θεολογεί λοιπόν ο Άγιος Γρηγόριος για την Ημέρα των Φώτων τα εξής:

ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑ - ΛΟΥΤΡΟΝ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ ΓΕΝΟΥΣ ΒΡΟΤΩΝ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑ
ΛΟΥΤΡΟΝ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ ΓΕΝΟΥΣ ΒΡΟΤΩΝ
· Η Θεόπνευστη διδασκαλία του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα για το συσταθέν υπό του Κυρίου ανακαινιστικού μυστηρίου του βαπτίσματος ως απαρχής της Καινής εν Χριστώ ζωής και μεταμορφώσεως του κτιστού ανθρώπου.
Η Θεία αποκάλυψη δια της ενσαρκώσεως του ασάρκου Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού εν τόπω και χρόνω μέσα στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους αποτελεί την απαρχή του «κεφαλαίου της σωτηρίας» για τον πεπτωκότα, κτιστό και φθαρτό άνθρωπο. Ο εκτός αμαρτίας υπάρχων Ιησούς Χριστός εξ άκρας αγάπης και ταπεινώσεως καταδέχεται να βαπτισθεί στα ρείθρα του Ιορδάνου παραδίδοντας το καινό μυστήριο του εν Πνεύματι και όχι μόνο εξ ύδατος βαπτίσματος ως λουτρού παλιγγενεσίας και ανακαινίσεως του χοϊκού ανθρώπου.
Με το μυστήριο του βαπτίσματος νεκρούται ο παλαιός άνθρωπος και αναδύεται ο καινός εν Χριστώ άνθρωπος. Ο Παλαιός Αδάμ και η Παλαιά Εύα αποθνήσκουν και αναγεννώνται ο Νέος Αδάμ και η Νέα Εύα, δηλαδή ο μεταμορφωμένος και ανακαινισμένος εν όλω άνθρωπος ως ψυχοσωματική οντότητα. Κατά δε την βάπτιση του θεανθρώπου Ιησού Χριστού είναι μεμαρτυρημένη η Θεία Επιφάνεια ή Θεοφάνεια της ακτίστου Τριαδικής Θεότητος και επισφραγίζεται η αναδημιουργική οντολογία που εκπηγάζει από το «καινό βάπτισμα» για τον εν Χριστώ μεταμορφωμένο άνθρωπο. Ο Χριστός δύναται να χορηγήσει το Πανάγιο Πνεύμα, να αποκαθάρει και να εξαγνίσει την ανθρώπινη καρδία όχι μόνο όπως το ύδωρ αποπλύνει τους εξωτερικούς ρύπους, αλλά και όπως το πυρ καθαρίζει την εισχωρούσα εντός του μετάλλου σκωρία και τήκει τα μέταλλα προκειμένου να προσλάβουν νέα μορφή και σχήμα. Γι’ αυτό ο θεοκίνητος και θεόφρων Μέγας Πατήρ της Εκκλησίας Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας επισημαίνει ότι διά του βαπτίσματος του Κυρίου στο πρόσωπο του οποίου υποστασιοποιείται και ενσαρκώνεται ο όλος ψυχοσωματικός άνθρωπος συντελείται η «δευτέρα απαρχή του γένους ημών».

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2025

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ή ΕΠΙΦAΝΕΙΑ ή ΦΩΤΑ : ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ή ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ή ΦΩΤΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ
Η κορύφωση του εορτολογικού κύκλου του Αγίου Δωδεκαημέρου, όπως επεκράτησε στην θεολογία μας να λέγεται η περίοδος των δώδεκα ημερών κατά τις οποίες εορτάζουμε την Γέννηση του Σωτήρος Χριστού, την κατά σάρκα Περιτομή Του και την Βάπτισή Του, είναι τα Άγια Θεοφάνεια ή Επιφάνεια ή Φώτα.
Από τα όσα καταγράφονται στα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την συγκεκριμένη ημέρα και τον ακριβή μήνα της  γεννήσεως του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Επίσης δεν φαίνεται, με βάση την ευαγγελική μαρτυρία, η γέννηση του Ιησού Χριστού να έγινε κατά την χειμερινή περίοδο. Στα μέσα του δευτέρου αιώνος ορισμένες παραφυάδες της αιρέσεως του γνωστικισμού άρχισαν να εορτάζουν τα Χριστούγεννα μαζί με την βάπτιση του Ιησού Χριστού, στις 6 Ιανουαρίου που ήταν η παλαιά ημερομηνία του χειμερινού ηλιοστασίου.

ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ 
·  Ο αναμάρτητος και φιλάνθρωπος Μονογενής Υιός Θεός Λόγος ενσαρκωθείς και ενανθρωπήσας καταδέχεται τον «τύπον» του «εν ύδατι» βαπτίσματος και καθιερώνει το «εν πνεύματι» βάπτισμα της εν Χριστώ αναγεννήσεως και ανακαινίσεως του ανθρώπου ως ψυχοσωματικής οντότητας
·  Το βάπτισμα στο όνομα της Τριαδικής Θεότητος συμβολίζει τον θάνατο και τον ενταφιασμό του «παλαιού ανθρώπου» και συνάμα την ανακαινιστική και μεταμορφωτική αναγέννηση του «καινού ανθρώπου»
·   Η παραδοξότητα του μυστηρίου του Βαπτίσματος έγγειται στο ότι εισοδεύει τον άνθρωπο στην εν Χριστώ ζωή μέσω του θανάτου και της νεκρώσεως της πεπτωκυΐας ανθρώπινης φύσεως, η οποία αποκαθίσταται ωσάν να ανίσταται εκ του τάφου
Ο όρος «Βαπτισματικός θάνατος» χρησιμοποιείται από τον αοίδιμο μεγάλο ακαδημαϊκό Θεολόγο π. Γεώργιο Φλορόφσκυ και αναφέρεται στο θεόσδοτο μυστήριο του «εν Πνεύματι Αγίω» βαπτίσματος διά του οποίου ο «παλαιός Αδάμ» και η «παλαιά Εύα», δηλαδή ο εν όλω  «παλαιός άνθρωπος» θανατούνται και νεκρούται κατά την πεπτωκυία φύση του και στο όνομα της Τριαδικής Θεότητος αναγεννάται και ανακαινίζεται μεταμορφούμενος ως «καινός Αδάμ» και ως «καινή Εύα», ήτοι ως «καινός άνθρωπος», ψυχή τε και σώματι, όπως ακριβώς εκ του τάφου ανέστη ο όλος άνθρωπος ως ψυχοσωματική οντότητα στο πρόσωπο, στο θεανδρικό πρόσωπο, του Αναστάντος Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2025

ΦΩΣ ΕΚ ΦΩΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΙΚΗΣ ΘΕΟΤΗΤΟΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΦΩΣ ΕΚ ΦΩΤΟΣ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΙΚΗΣ ΘΕΟΤΗΤΟΣ

Απεγνωσμένα ο χοϊκός και θνητός άνθρωπος αναζητά και αποζητά σε έναν κόσμο πνευματικού σκότους το φως στην όλη ζωή του, αλλά όσο και αν το φυσικό φώς είναι ενίοτε εκτυφλωτικό στους ανθρώπινους οφθαλμούς, εντούτοις δεν είναι ικανό να καθαιρέσει τα σκότη της ψυχής μας και να μεταμορφώσει ανακαινιστικά την όλη ψυχοσωματική μας ύπαρξη, προκειμένου να γίνουμε καινοί, ολοκαίνουργοι άνθρωποι, νεκρώνοντας κάθε τι το σάπιο και ευτελές. Μόνο το άκτιστο φως της Τριαδικής Θεότητος, όπως Αυτή επεφάνη κατά την κοσμοσωτήριο ημέρα της κατά σάρκας βαπτίσεως, εν χρόνω και εν τόπω, του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, ανακαινίζει μεταμορφωτικά και όντως αναγεννά τον όλο κτιστό ψυχοσωματικά άνθρωπο, ο οποίος στο τέλειο θεανδρικό πρόσωπο του ενσαρκωθέντος και ενανθρωπήσαντος Ιησού Χριστού καθίστασται ο «καινός Αδάμ» και η «καινή Εύα». Οι πάντες άνευ διακρίσεως και εξαιρέσεως καθίστανται υιοί και θυγατέρες φωτός, φωτόμορφα πρόσωπα φέροντα στο είναι της υπάρξεώς τους την βαπτισματική άνωθεν δωρεά του δωρεοδότου Θεανθρώπου Χριστού, η οποία δεν είναι άλλη από το άκτιστο, μεταμορφωτικό και ανακαινιστικό φως, ως φως εκ φωτός φωτοφόροι κληρονόμοι της Βασιλείας του, όπου το άδυτο και ανέσπερο άκτιστο φως της Τριαδικής Θεότητος «φαίνει τοις πάσι».

«ΕΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΒΑΠΤΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΟΥ ΚΥΡΙΕ...» : Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΥΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
«ΕΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΒΑΠΤΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΟΥ ΚΥΡΙΕ...»

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΥΧΩΝ
 ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
·  Ο Θεολογικός υπομνηματισμός των ευχών των Αγίων Θεοφανείων μέσα από τα θεόπνευστα και θεοφώτιστα συγγράμματα των Θεοφόρων Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας.
Στην λατρευτική ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας οι μυστικώς ή εκφώνως και «εις επήκοον του λαού» αναγινωσκόμενες ευχές κατέχουν κατά περίπτωση και σε ποικίλες περιστάσεις ιδιαιτέρα και προεξέχουσα θέση, εάν αναλογισθεί κάποιος ότι σε αυτές είναι διατυπωμένη με την γραφίδα των Θεοφόρων Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας η θεοπνεύστως αλάθητη θεολογική διδασκαλία αυτής. Αποτελούν μάλιστα μοναδικής και απαράμιλλης ωραιότητος, ασύγκριτου και ανεπανάληπτου γλωσσικού κάλλους αριστουργηματικά θεολογικά και φιλολογικά κείμενα παγκόσμιας εμβέλειας, στα οποία όλα τα επιμέρους δογματικά και πνευματικά κεφάλαια της Ορθοδόξου θεολογικής διδασκαλίας παρατιθέμενα διδάσκουν και καταρτίζουν το Χριστώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας με όντως «ρήματα αιωνίου ζωής και αληθείας», οντολογικής (υπαρξιακής) και δη σωτηριολογικής διαστάσεως, σημασίας και σπουδαιότητος για τον άνθρωπο Θεόσδοτες εν Χριστώ Ιησού προτάσεις αιωνίου ζωής.

Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2025

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΟΡΘΟΔΟΞΗ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ
Η τέχνη της βυζαντινής αγιογραφίας έχει να επιδείξει ανά τους αιώνες μοναδικής καλλιτεχνίας και υψηλής θεολογικής προσεγγίσεως αριστουργήματα στα οποία απεικονίζεται το μεμαρτυρημένο γεγονός της Θείας Επιφανείας, των Θεοφανείων ή Φώτων, κατά την βάπτιση του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού υπό Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού εν τω Ιορδάνη Ποταμώ.
Οι ίδιες οι αγιογραφημένες παραστάσεις της βαπτίσεως του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού υπομνηματίζουν θεολογικά το γεγονός με έναν μοναδικά αριστοτεχνικό, σαφή και εύληπτο τρόπο, επειδή ακριβώς οι ορθόδοξες αγιογραφίες ως υψηλή έκφραση της βυζαντινής τέχνης και ορατή-απτή απεικόνιση της ορθοδόξου θεολογίας, αποτελούν το «σχολείο του λαού».

Ο ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΜΑΤΘΑΙΑΚΗΣ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
Ο ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΜΑΤΘΑΙΑΚΗΣ (1954-1974)
·  Ο βίος και το εκκλησιαστικό, ποιμαντικό, πνευματικό και κοινωνικό έργο του αείμνηστου Μητροπολίτου Τιμοθέου στον τόπο μας και στην Εκκλησία γενικότερα.
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής (1954-1974), μετέπειτα Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας (1974-1992) κυρός Τιμόθεος (κατά κόσμον Σταύρος Ματθαιάκης), εγεννήθη εκ γονέων ευσεβών, του Εμμανουήλ Ματθαιάκη και της Αικατερίνης το γένος Φραγκιδάκη, στην Αθήνα, κατά το έτος 1914.
Τα εγκύκλια γράμματα εδιδάχθη στην Αθήνα και στην συνέχεια εσπούδασε την ιερά επιστήμη της θεολογίας στην θεολογική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, εκ της οποίας έλαβε το πτυχίο του με βαθμό «άριστα», κατά το έτος 1935, και έτυχε τιμητικού βραβείου από την Ακαδημία Αθηνών.
Κατά τα έτη 1935-1937 υπηρέτησε ως λαϊκός Ιεροκήρυξ και κατηχητής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Ιωνίας, όπου επέδειξε ένθεο και αξιομίμητο ζήλο στον κηρυκτικό και κατηχητικό τομέα, ιδίως μεταξύ της Νεότητος του δήμου τούτου.

Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2025

IN MEMORIAM :ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΠΕΝΤΑΕΤΗΣ ΜΝΗΜΗ ΕΚΔΗΜΙΑΣ ΑΟΙΔΙΜΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ (1989-2024)

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
IN MEMORIAM

ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΠΕΝΤΑΕΤΗΣ ΜΝΗΜΗ ΕΚΔΗΜΙΑΣ
ΑΟΙΔΙΜΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ 
ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ (1989-2024)
Αδύναμος ο των χειλέων λόγος και ασθενική η της γραφίδος ισχύς να εκφράσουν το βάθος και ύψος, την πολυσχιδή αρχιερατική φαναριώτικη διακονία και προσφορά, την υπέρ της Πρωτοκλήτου και Πρωτοθρόνου εν Ορθοδόξοις καθηγιασμένης πολυμαρτυρικώς Μητρός Αγίας Μεγάλης του Χριστού Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας αυτοθυσιαστική εν Χριστώ αλλοίωση, κένωση και αυτοσταύρωση, την υπέρ της πανορθοδόξου ενότητος ανύστακτη και άοκνη μέριμνα και εν αγώσιν αγωνία, την μέχρις εσχάτου αναπνοής και σταυρού και τάφου ανδρείας υπερασπίσεως και αμεταθέτου προασπίσεως των απαραμείωτων, αδιαπραγμάτευτων και αναμφισβητήτων προαιωνίων προνομίων και δικαίων του Πρωτοθρόνου και Πρωτοκλήτου εν Ορθοδόξοις Οικουμενικού Πατριαρχείου έναντι παντός, εγγύς και μακράν, ημετέρου και αλλοτρίου, φέροντος το της υποκρισίας προσωπείον ψευδαδέλφου και δυσεβούς επιβουλέως, την εν τέλει χριστομίμητη και αγιομίμητη αγάπη, έργοις και λόγοις, μέχρι δακρύων και αίματος νυχθημερόν πατρική πρωτοδιακονία και αρχιδιακονία υπέρ του φιλοχρίστου και ευσεβούς Ρωμαίηκου Γένους, της εσταυρωμένης και αεί ζώσης και ανθισταμένης πολίτικης Ρωμηοσύνης, την αξία και τιμή, την ευθύνη και το αδιαπάνητο χρέος να είναι κάποιος Φαναριώτης Ιεράρχης ουχί τύποις αλλά ουσία, ως υπήρξε ο λογιώτατος και εν λογίοις εμφιλόσοφος αοίδιμος Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Μελίτων (1913-1989), ο τω όντως όντι «την τε γλώτταν και την γραφήν μελίρρυτος και μελιστάλακτος».

Τετάρτη 1 Ιανουαρίου 2025

Η ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟΒΑΜΟΝΑ ΜΕΓΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΕΥΤΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΣΧΑΤΑ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟΒΑΜΟΝΑ ΜΕΓΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΕΥΤΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΕΣΑ
ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΣΧΑΤΑ

Δυσθεώρητο και απερινόητο είναι όντως το μέγα και θαυμαστό μυστήριο της δημιουργίας απάσης της κτίσεως, η οποία είτε ορατή και υλική είτε αόρατος και άυλος, όπως είναι οι επουράνιες ασώματες αγγελικές δυνάμεις, κατά την ορθόδοξη θεολογική διδασκαλία ήλθε στο «είναι» της υπάρξεώς της «εκ του μη όντος», ήτοι «εκ του μηδενός» από την μόνη «άναρχη αρχή» και «αναίτια αιτία», που είναι ο άκτιστος δημιουργός του σύμπαντος κόσμου Τριαδικός Θεός, ο οποίος ως αριστοτέχνης ποιητής και πλάστης δημιούργησε αυτήν «λίαν καλώς», με αγάπη και προνοητική μέριμνα, με ευταξία και αρμονία, ώστε η όλη δημιουργία να συγκροτείται και συγκρατείται στην συμπαντική διάστασή της όχι από την πεπερασμένη λογική των κτιστών ανθρώπων αλλά από την θεία πρόνοια και να αποτελεί έναν «κόσμο», δηλαδή ένα κόσμημα, ένα στολίδι, κάλλους και ισορροπίας μέσα στην όλη συμπαντική ευταξία και αρμονία. Απολύτως ουδέν στην κτιστή δημιουργία συντελέσθηκε, αυτόματα, τυχαία και με απρονοησία, αλλά τα πάντα και κατά πάντα φέρουν την δημιουργική και ζώσα πνοή του ακτίστου δημιουργού πανσόφου Θεού, ο οποίος δεν έπλασε έναν κόσμο άναρχο και άτακτο, αλλά με την επέκεινα πάσης κτιστής σοφίας και λογικής, θεία πρόνοια, η οποία είναι ακατάληπτη με βάση τα ισχνά και πεπεραμένης ισχύος ανθρώπινα λογικά κριτήρια, και γι’ αυτό εν τέλει τόσο θαυμαστή και θαυμασία, όντως σοφία και δύναμη του πανσθενουργού Θεού.

Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: «ΟΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΙΤΙΟΣ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ»

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς
Η ΘεολογικΗ ΔιδασκαλΙα του ΑγΙου ΒασιλεΙου:
«Οτι ο ΘεΟς δεν εΙναι αΙτιος των κακΩν»
Διαχρονικά επίκαιρο σε όλες τις εποχές είναι το θεολογικό και φιλοσοφικό ζήτημα περί της γενεσιουργού αιτίας υπάρξεως του κακού στην κτιστή δημιουργία και πολλάκις έρχεται στην επιφάνεια προκαλώντας ατέρμονες συζητήσεις μεταξύ των ανθρώπων όταν συντελούνται τραγικά γεγονότα σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο. Αποτελεί δε μέγα πειρασμικό λογισμό για τους ανθρώπους κάθε εποχής όταν αυτοί - όλοι μας - ευρισκόμεθα αντιμέτωποι με πάσης φύσεως δεινές καταστάσεις σε προσωπικό, οικογενειακό, επαγγελματικό και εν γένει διαπροσωπικό επίπεδο. Τότε ο χοϊκός άνθρωπος ρίπτει τον λίθο του αναθέματος στον Θεό, τον οποίο καθιστά υπόδικο στο εδώλιο του κατηγορουμένου εκστομίζοντας την αθυρόστομη, άτοπη και βλάσφημη φράση ότι: «αίτιος του κακού είναι ο Θεός».
Ο Μέγας της Εκκλησίας θεόφρων και θεόληπτος Πατήρ Άγιος Βασίλειος ως ψυχοανατόμος των ανθρώπων εκφώνησε, πιθανότατα μετά το έτος 368 μ.Χ., την περισπούδαστη θεολογική ομιλία του περί του «ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός», στην οποία αντιμετωπίζει το «πολυθρύλητον», όπως και ο ίδιος λέγει, πρόβλημα του κακού, αντικρούοντας τις περί κακού αντιλήψεις των αθέων και των αιρετικών δυαρχικών γνωστικών της εποχής του.