CAUSA HONORIS : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΩΪΔΗΣ - ΠΡΩΤΟΣ ΑΙΡΕΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΑΙΩΝ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

CAUSA HONORIS

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΩΪΔΗΣ

ΠΡΩΤΟΣ ΑΙΡΕΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΑΙΩΝ

Ο Νικόλαος Ζωίδης, ή αλλιώς Νικόλαος Ζωΐδης - Μπάσμπας όπως ήταν γνωστός, γιος του Χατζηκωνσταντή και της Βασιλικής Ζωΐδη, υπήρξε γέννημα θρέμμα του χωριού Δόλιανη της περιφέρειας Ζαγορίου Ιωαννίνων. Ήταν Ηπειρώτης, ο οποίος ακολούθησε δωδεκαετής τον ξενιτεμένο πατέρα του Κωνσταντή και τη μητέρα του Βασιλική στην Κομοτηνή. Αφού επεράτωσε την βασική εκπαίδευσή του στην Κομοτηνή, ασχολήθηκε επαγγελματικά με το εμπόριο και σε ηλικία μόλις 22 ετών άνοιξε το μοναδικό τότε στην Κομοτηνή κατάστημα νεωτερισμών. Συνεταιρίστηκε με τον αδελφό του Ιωάννη, ο οποίος αργότερα υπήρξε ταμίας της Ιονικής Τράπεζας στη Θεσσαλονίκη. Μαζί με τον αδελφό του είχαν στην Κομοτηνή τις αντιπροσωπείες διαφόρων εργοστασίων της Σμύρνης, της Κωνσταντινουπόλεως, της Μυτιλήνης και διάφορες ασφαλιστικές εταιρείες ζωής και πυρός.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΝΗΜΗΣ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ ΚΛΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΑφιΕρωμα ΜνΗμης

Η ΣυμβολΗ του ΟρθΟδοξου ΠατριαρχικοΥ ΚλΗρου

 στην ΔιΑσωση του ΠοντιακοΥ ΕλληνισμοΥ

·       Με αφορμή την θλιβερή επέτειο της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού που μέχρι και σήμερα αναμένει την επίσημη αναγνώρισή της από την πλευρά της Τουρκίας.

Στον αγώνα εναντίον του κακού και της αδικίας από τους Οθωμανούς κατά των Ποντίων Ελλήνων πρωτοστάτησε ο ιερός κλήρος του Πόντου με βαρύτατο φόρο αίματος και θυσίες. Τούτο συνέβη περισσότερο στις αρχές του 20ού αιώνος με την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου (1914) έως και την μικρασιατική καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών που επηκολούθησε με την συνθήκη της Λωζάνης (1923). Στην διάρκεια αυτών των ετών, από το 1914 μέχρι το 1923 συνέβη και η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, η οποία αριθμητικά φθάνει σχεδόν τις 355.000 αθώες ψυχές.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΙ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΕΙΑ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΙ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ  ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΕΙΑ

Κοσμοϊστορικό γεγονός υπήρξε η κατά την 13η Ιουνίου του 313 μ. Χ.  υπογραφή του γνωστού Διατάγματος των Μεδιολάνων υπό των συναυτοκρατόρων Κωνσταντίνου του Μεγάλου και Λικινίου, το οποίο «επήνεγκε την μεγίστην των εν τω κόσμω μεταβολών», δηλαδή «την ελευθερίαν της Εκκλησίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα  και τας θρησκευτικάς ελευθερίας».

ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΚΑΙ ΡΟΔΟΠΟΛΕΩΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΔΙΕΚΤΡΑΓΩΔΟΥΝ ΤΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΚΑΙ
ΡΟΔΟΠΟΛΕΩΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΔΙΕΚΤΡΑΓΩΔΟΥΝ ΤΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

·   Έγγραφες μαρτυρίες για την υπό των Νεοτούρκων Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού στις εν Πόντω Πατριαρχικές Μητροπόλεις Νεοκαισαρείας και Ροδοπόλεως.

Στο άκουσμα και μόνον της περιφράσεως: «Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού» συντελείται αναποφεύκτως και αναποδράστως η αδυσώπητη μνημονική αναγωγή στα 353.000 και πλέον «άδολα θύματα και σφάγια», τα οποία ήχθησαν επί σφαγήν στο βωμό της γενοκτονικής εθνοκαθάρσεως, όπως επεβλήθη από το καθεστώς των Νεοτούρκων κατ' εφαρμογήν του πολιτικού δόγματος του Παντουρκισμού σε βάρος όλων των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων της ψυχορραγούσης οθωμανικής αυτοκρατορίας με αντικειμενικό στόχο την ίδρυση ενός τουρκικού κράτους με ένα millet, το τουρκικό millet, μία θρησκεία, την μουσουλμανική και μία γλώσσα, την τουρκική.

Ο Φελίξ Σαρτιό αναφερόμενος στην γενοκτονία του Ελληνισμού της καθ’ ημάς Ανατολής έγραφε χαρακτηριστικά ότι: «Οι Νεότουρκοι αποκάλυψαν το μεγαλεπήβολο σχέδιό τους, την εξόντωση δηλαδή όλων των ιθαγενών Χριστιανών της Μικράς Ασίας. Ποτέ, σε καμία περίοδο της ιστορίας, κανένα πιο διαβολικό σχέδιο δεν είχε στοιχειώσει τη φαντασία του ανθρώπου. Η «ερυθρά σφαγή» ολοκληρώθηκε από ένα σύστημα που λέγεται «λευκή σφαγή». Πρόκειται για την αργή εξόντωση από την κακομεταχείριση, τις εκτοπίσεις, το κρύο, την παρατεταμένη στέρηση νερού και τροφής, τον αποκλεισμό σε μπουντρούμια, τόσο μικρά, που να μη χωράς όρθιος».

Ο δε πολύς καθηγητής Π. Ενεπεκίδης αναφερόμενος στην φύση και στην μέθοδο της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεοτούρκους και τους κεμαλικούς, η οποία καίτοι έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την Γενοκτονία των Εβραίων, εντούτοις έχει και δύο βασικές διαφορές, γράφει τα εξής: «Είναι μία γενοκτονία πολύ αλά Τούρκα. Η γενοκτονία αλά Τούρκα είναι βουβή, πονηρή, ανατολίτικη, δεν έχει θεωρητικά background, αλλά μάλλον πρακτικά, πλατσικολογικά. Οι καλούμενες εκτοπίσεις, εξορίες των κατοίκων ολόκληρων χωριών, οι εξοντωτικές εκείνες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικόπαιδων και των γερόντων - οι άνδρες βρίσκονται ήδη στα τάγματα εργασίας ή στον στρατό δεν οδηγούν φυσικά σε κανένα Ausschwitz, με τους διαβολικά οργανωμένους μηχανισμούς της φυσικής εξόντωσης του ανθρώπου - όχι! Ήταν όμως ένα Ausschwitz εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ’ οδόν, δεν περπατούσαν για να φτάσουν κάπου, όχι, περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες, την παγωνιά, την πείνα, τον εξευτελισμό του ανθρώπου. Αυτό ήταν το διαβολικό σύστημα, πονηρά οργανωμένο. Δεν υπήρχε στο τέρμα κανένα Ausschwitz γιατί για τους περισσοτέρους δεν υπήρχε τέρμα. Το ταξίδι προς τον θάνατο ήταν ο θάνατος, όχι το τέρμα του ταξιδιού».

Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), οπότε και ετέθη σε απόλυτη εφαρμογή το φρικτό και διαβολικά οργανωμένο και προμελετημένο σχέδιο της λεγομένης «λευκής σφαγής» του Ποντιακού Ελληνισμού, Μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ήταν ο αοίδιμος Πολύκαρπος Ψωμιάδης (1911-1922) ο μετέπειτα Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου (1922-1935), ο οποίος εκοιμήθη το έτος 1935. Ο Μητροπολίτης Νεοκαισαρείας Πολύκαρπος εγεύθη το πικρόν ποτήριον να ζήσει τον φρικώδη αποδεκατισμό και εξοντωτικό αφανισμό του χριστωνύμου πληρώματος της παλαιφάτου και ιστορικής Μητροπόλεως αυτού, η οποία, σύμφωνα με επίσημα και αψευδή τεκμηριωμένα στατιστικά στοιχεία, κατά το έτος 1913 είχε 117.457 Έλληνες Ορθοδόξους, κατανεμημένους σε 3 πόλεις, 11 κωμοπόλεις και 166 χωριά. Διατηρούσε σε λειτουργία 180 ναούς και περίπου 200 παρεκκλήσια. Στην επαρχία Νεοκαισαρείας λειτουργούσαν 1 ημιγυμνάσιο και 181 σχολεία, στα οποία φοιτούσαν 12.800 μαθητές και μαθήτριες και δίδασκαν 193 καθηγητές και διδάσκαλοι. Κατά τα τελευταία έτη η έδρα της Μητροπόλεως Νεοκαισαρείας ήταν στα Κοτύωρα (Ορντού ή Ορδού). Σύμφωνα μάλιστα με τα στατιστικά δεδομένα της «Μαύρης Βίβλου Διωγμών και Μαρτυρίων του εν Τουρκία Ελληνισμού (1914-1918)», η οποία εξεδόθη εν έτει 1919 υπό του Πατριαρχικού Τυπογραφείου εν Κωνσταντινουπόλει, στην Επαρχία Νεοκαισαρείας υπήγοντο διοικητικώς οι Καζάδες Ορδού ή Ορντού, με πρωτεύουσα τα Κοτύωρα, Οινόης, Τέρμε, Ινεπόλεως, Δζίτε και Φάτσας, όπου κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου εξεδιώχθησαν δεινώς περί τις 27.216 Ελλήνων Ορθοδόξων Ποντίων.

Ο Μητροπολίτης Νεοκαισαρείας Πολύκαρπος στις 29 Ιανουαρίου 1919 σε λεπτομερή έγγραφη Έκθεση - Αναφορά του, την οποία υπέβαλε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αναφερόμενος στα μαρτύρια και πάθη του πολυμαρτυρικού πομνίου του έγραφε τα κάτωθι: «Κατά την έξωσιν, αντί να οδηγήσωσι τους δυστυχείς τούτους Χριστιανούς διά της ωρισμένης συντόμου οδού, σκοπίμως προς ταλαιπωρίαν και τελείαν εξόντωσιν αυτών οδήγουν εις τον προς όν όρον δι’ άλλων δυσβάτων και απομεμακρυσμένων επικινδύνων οδών.

Κατά δε την ταλαιπωρημένην οδοιπορίαν, εβλασφημούντο υπό των συνοδευόντων αυτούς χωροφυλάκων, εδέροντο ανηλεώς και ηναγκάζοντο να διανυκτερεύωσιν εν τω υπαίθρω, πολλάκις υπό την βροχήν και εντός βορβόρου. Θρήνοι και κοπετοί, ολοφυρμοί και πύρινα δάκρυα περιεφρονούντο και ου μόνον καμμίαν αίσθησιν δεν ενεποίουν εις τα ανθρωπόμορφα ταύτα της φύσεως τέρατα, αλλά και την χλεύην και περιφρόνησιν προεκάλουν. Βρέφη δε και νήπια κατά Κρημνών εν τη οδώ κατερρίπτοντο και διά λίθων ασπλάχνως απετελειούντο τα ταλαίπωρα υπό των αγρίων συνοδών των δυστυχών Χριστιανών και πατριωτών μου, οι δε ιερείς επροπηλακίζοντο, εξυβρίζοντο και εξευτελίζοντο.

Τον ενταύθα Επίτροπόν μου Αρχιμ. Θεοδώρητον μεταδίδοντα τα άχραντα Μυστήρια εις τους Χριστιανούς μου, επί τη απελάσει αυτών, εξύβρισε βανδαλικώτατα και απέσπασε βιαίως εκ του ιερού ναού ο εν Τραπεζούντι νυν ευρισκόμενος Κερασούντος Κομισέρης Χαμδής, τολμήσαντα δε καθ’ οδόν ίνα παρακαλέση τον χωροφύλακα ίνα μη σταματήση η συνοδεία εις το ανηφορικόν και απόκρημνον μέρος, όπου απήτει εκέινος ν’ αναμείνωσιν άλλους, μη δυνηθέντας να συνακολουθήσωσιν, αλλά να προχωρήσωσιν ολίγον έτι περαιτέρω επί του εκεί επιπέδου, ερράπισεν, έδειρεν, έσειρεν εκ του γενείου και εξυβρίσας βανδαλικώς ο αρχηγός των οδηγών χωροφυλάκων (καφιλέ μεεμούρης) Ταχήρ εφένδης, νυν μαλ Μουδούρης Κελκίτ, παρέδωκε εις ετέρους προς φυλάκισιν, μόλις δε διεσώθη.

Τον γέροντα Ιερέα Χρυσόστομον, εφημέριον της κωμοπόλεως βοώνος (Βόνα), τολμήσαντα να επανέλθη εκ της εξορίας εις το χωρίον του συνέλαβον οι Τούρκοι και παρέδωκαν εις χείρας Τούρκου χωροφύλακος, όστις ανυπόδητον ωδήγησεν ενταύθα, δέρων αυτόν ανηλεώς καθ’ οδόν και προπηλακίζων. Μόλις δε επί ποδών ιστάμενον, ένεκα των δαρμών, ωδήγησεν εις τας φυλακάς ένθα εδέρετο καθ’ εκάστην. Εκείθεν, μετά πολλάς εκλιπαρήσεις και χρηματικάς θυσίας, παρέλαβον αυτόν προς θεραπείαν οι εκ των συμπολιτών μου ενταύθα ως τεχνίται μείναντες Γεώργιος Καρυσίδης και Θρασύβουλος Θ. Παζόπουλος, αλλά μετά τρεις ημέρας ο δυστυχής γέρων ιερεύς παρέδωκε το πνεύμα.

Τον εφημέριον του χωρίου Αντούζ του τμήματος χαψάμανας Παπά Ιωάννην, επί τη προφάσει ότι είχε δήθεν γνώσιν του φόνου δύο φυγοστράτων Τούρκων υπό ετέρων φυγοστράτων, συνέλαβον και έρριψαν εις τας φυλακάς, ένθα καθ’ εκάστην έδερον ανηλεώς. Ένεκα δε των δαρμών ασθενήσαντα εξύρισαν την κόμην της κεφαλής και τον πώγωνα και μετέφερον εις το νοσοκομείον, όπου και απέθανε.

Τον εφημέριον του χωρίου Ελέζκιοϊ του διαμερίσματος Πολεμωνίου Παπά Λάζαρον, επί ετέρα αστηρίκτω προφάσει, ότι δήθεν λησταντάρται εφιλοξενήθησαν εν τη οικία αυτού, οίτινες φονεύσαντες δύο χωροφύλακας έθαψαν αυτούς εν τω αγρώ του, έρριψαν εις τας φυλακάς δέροντες αυτόν καθ’ εκάστην και περιάγοντες εν τη αγορά προς διαπόμπευσιν εφόνευσαν διά δαρμών.

Τον εν Φάτσα Επίτροπόν μου σεβάσμιον Ιερέα Παπά Χρυσόστομον, επί τη αυτή αστηρίκτω προφάσει, συλλαβόντες μετά των προκρίτων της κωμοπόλεως ταύτης: Παναγιώτου Τερζόγλου, Λαζάρου Τερζόγλου, Βασιλείου Γιαλμανίδου, Κωνσταντίνου Ορφανίδου, Παύλου και Χαραλάμπους Ξανθοπούλων, Ιωάννου Σωνακίδου και άλλων οδηγήσαντες ενταύθα, έρριψαν εις τας φυλακάς και κακοποιήσαντες μόλις μετά 6 μήνας και επέκεινα απέλυσαν των πλείστων τελειωθέντων εν τη φυλακή.

Τον Ιερέα Παπά Βασίλειον, εκ της επαρχίας Κολωνίας, ευρεθέντα εν τη αποβάθρα Ορδού κατά την επιδρομήν του ρωσσικού στόλου, δείσαντες τας χείρας διά σιδηράς χειροπέδης, απήγαγον εις μέρος άγνωστον, οπόθεν δεν επέστρεψεν πλέον. Υποτίθεται ότι καθ’ οδόν εφόνευσαν αυτόν.

Τον Θεμιστοκλήν Παστιάδην, άνδρα λόγιον και ευϋπόληπτον, φεύγοντα της τουρκικήν θηριωδίαν και απεπειρώμενον να επιβιβασθή μετ’ άλλων ρωσσικού σκάφους κατά την επιδρομήν, συνέλαβον αστυνομικά όργανα, έδεισαν διά χειροπέδας τας χείρας αυτού και δείραντες ανηλεώς έρριψαν εις τας φυλακάς μεταξύ των κακούργων. Απεφυλακίσθη δε μόλις μετά πολλάς παρακλήσεις και εκλιπαρήσεις του μεσολαβήσαντος Ρεζή - Μουδούρη φιλογενούς κ. Ευστρατίου Καπιώτου και επί τη καταβολή τριάκοντα λιρών.

Τον επίσης λόγιον έμπορον Ευκλείδην Λ. Θρουμουλόπουλον, επί ομοίαις προφάσεσι συλλαβόντες, έδεισαν τας χείρας και βασανίσαντες εξώρισαν εις Μεσουδιέ. Την πτωχήν κωφάλαλον παρθένον Ροδήν, θυγατέρα του Θεοδώρου Γιολτζή κατυωρίτου, διεκόρευσεν αναίδην ο αρχίατρος Σαδρενήν εφένδης, ευρισκόμενος νυν εν Τραπεζούντι. Δέκα οκτώ ορφανά Ελλήνων Χριστιανών, μετενεχθέντα εις Ορδού εκ των χωρίων Γιαϊλά γιουζή της επαρχίας Κολωνίας, εγένοντο άφαντα. Κατεδικάσθησαν σκοπίμως εις τον δι’ ασιτίας θάνατον… Μεταξύ των φονευθέντων, αριθμούνται και ο εφημέριος του χωριού Τζαρούκ - Τζηκαράν του τμήματος Μελανδίας Π. Αλέξιος και ο Αναστάσιος Λαζάρου Κουρουκλόγλου».

Κατά την φρικώδη περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) όταν οι Νεότουρκοι εφήμοζαν καθημερινώς, με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, το προμελετημένο σχέδιο της γενοκτονικής εθνοκαθάρσεως των Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, Μητροπολίτης Ροδοπόλεως ήταν ο αοίδιμος Κύριλλος Παπαδόπουλος (1909-1922), ο οποίος εκοιμήθη εν Κωνσταντινουπόλει, στις 11 Ιανουαρίου 1944.

Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά δεδομένα της περιόδου εκείνης, στην εκκλησιαστική επαρχία της Μητροπόλεως Ροδοπόλεως, που ιδρύθηκε αρχικώς κατά το έτος 1863, Πατριαρχική και Συνοδική αποφάσει, ύστερα από την συνένωση των Εξαρχιών των τριών Μεγάλων Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Ιερών Μονών του Πόντου, ήτοι της Παναγίας Σουμελά, του Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος και του Αγίου Γεωργίου Περιστεριώτα, έπαυσε να λειτουργεί το 1867 και ανεσυστάθη το 1902, κατά το έτος 1913 διαβιούσαν 24.820 Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί, κατανεμημένοι σε μία κωμόπολη και σε 56 άλλα χωριά. Διατηρούσε εν λειτουργία 60 ναούς και 5 Μοναστήρια, καθώς και 255 παρεκκλήσια. Το έμψυχο δυναμικό της Μητροπόλεως Ροδοπόλεως ανήρχετο σε 108 κληρικούς και καλογέρους, ενώ σε όλη την εκκλησιαστική επαρχία λειτουργούσαν 55 σχολεία, στα οποία φοιτούσαν 3.053 μαθητές και μαθήτριες και δίδασκαν 87 διδάσκαλοι. Εκκλησιαστική διοικητική έδρα της Μητροπόλεως Ροδοπόλεως ήταν η κωμόπολη Λιβερά και στην ομώνυμη επαρχία υπήγοντο διοικητικώς οι Καζάδες Τορούλ, Μάτσκας και Γεμουράς, όπου κατά την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου εξεδιώχθησαν απηνώς υπό των Νεοτούρκων περί τις 17.479 Έλληνες Ορθόδοξοι χριστιανοί.

Ο Μητροπολίτης Ροδοπόλεως Κύριλλος σε έγγραφη Έκθεση - Αναφορά του, υπό ημερομηνία 12 Νοεμβρίου 1918, προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, διατραγωδώντας την γενοκτονική εθνοκάθαρση σε βάρος του ποιμνίου του, μεταξύ άλλων, έγραφε και τα εξής: «Φρίττει ο νους του ανθρώπου διά τας διαπραχθείσας φρικαλεότητας και τον αριθμόν των θυμάτων, ανερχομένων εις 487 ψυχάς, αίτινες εύρον οικτρόν θάνατον εν τοις όρεσι, τοις σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης, όπου εκρύβησαν ίνα αποφύγωσι την δολοφόνον μάχαιραν των σφαγέων. Μεταξύ των δολοφονηθέντων τούτων θυμάτων κατατάσσονται άλλαι 14 νεάνιδες κόραι, αίτινες φεύγουσαι τον βαρύν πέλεκυν του δημίου, κατέφυγον, ως εις άσυλον θρησκευτικόν, εις την διαληφθείσαν ιεράν μονήν του Βαζελώνος, οπόθεν οι τύραννοι ούτοι, αφού απήγαγον τους φιλησύχους πατέρας της Μονής αιχμαλώτους, προέβησαν ούτοι εις κορεσμόν των σωματικών αυτών ηδονών, βία ατιμάσαντες τας παρθένους ταύτας, ως τελευταίον αφού απέκοψαν τους μαστούς και τας κεφαλάς, αφήκαν τα πτώματα και απήλθον».

Από τις ως άνω αψευδείς ιστορικές μαρτυρίες των Μητροπολιτών του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις Ιερές Μητροπόλεις του Ευξείνου Πόντου αποδεικνύεται ότι η εφαρμογή του προμελετημένου σχεδίου των Νεοτούρκων για την γενοκτονική εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών υπηκόων της ψυχορραγούσης οθωμανικής αυτοκρατορίας αποσκοπούσε στον ολοτελή και ολέθριο αφανισμό των Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών του Πόντου μόνον και μόνον επειδή ήταν Έλληνες και Χριστιανοί προκειμένου στο όνομα της νεοφανούς εθνικιστικής ιδεολογίας του Παντουρκισμού να δημιουργηθεί ένα κράτος με μία ενιαία εθνική τουρκική συνείδηση, μία θρησκεία και μία γλώσσα. Τούτο επετεύχθη τόσο με την «ερυθρά», όσο και με την «λευκή» σφαγή των Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, οι οποίοι ως άδολα και ιερά σφάγια απεδεκατίσθησαν και μέχρι σήμερα αναμένουν την του αίματός τους δικαίωση, γιατί έρχεται ώρα που και οι νεκροί εκδικούνται… όχι με την της σφαγής μάχαιρα, αλλά με την ιστορική δικαίωση του αθώου αίματός τους μέσω της αθανάτου μνημοσύνης, η οποία δεν επιτρέπει σε κανέναν τον ενταφιασμό της ιστορικής αλήθειας.

ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛ. ΣΙΔΗΡΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΩΝ

ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΚΑΙ ΡΟΔΟΠΟΛΕΩΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΔΙΕΚΤΡΑΓΩΔΟΥΝ ΤΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΛ. ΣΙΔΗΡΑΣ

Ο ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ
ΚΑΙ Η ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

·        Το ανεκπλήρωτο όνειρο για την ίδρυση αυτονόμου Δημοκρατίας του Πόντου.

·    Το ιστορικό υπόμνημα του Τραπεζούντος Χρυσάνθου για τον Ελληνικό Πόντο στη Διάσκεψη των Παρισίων (1919).

·        Μνημοσύνη εκατονταετηρίδος (1915-2015) από τον γενοκτόνο όλεθρο των Ποντίων.

Ο Πανδαμάτορας χρόνος θάπτει τα πάντα κάτω από το πέπλο της λήθης, αλλά ποτέ την αθάνατη ιστορική μνήμη για τα μεγάλα, υψηλόφρονα, γνήσια και αληθινά τα οποία έπραξαν επιφανείς άνδρες δικαιώνοντας το πέρασμά τους από την επίγεια ζωή τους, όπως ακριβώς έζησε και έδρασε ο εθνάρχης του ποντιακού Ελληνισμού, ο προσφυώς και δικαίως αποκληθείς «Άγιος των Ποντίων», Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος (Φιλιππίδης), ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

Η έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) εσήμανε την αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της «καθ’ ημάς Ανατολής», όταν τo εθνικιστικό κίνημα των Νεοτούρκων ή Νεοθωμανών έθεσε συστηματικότερα σε εφαρμογή το μέγιστο ανοσιούργημά του, την εθνοκάθαρση εναντίον των μειονοτήτων της ψυχορραγούσης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Αρμενίων, Ελλήνων κ.ά.). Ο Ελληνισμός του Πόντου εγεύθη το πικρό τούτο ποτήριο κατά το χρονικό διάστημα 1915-1923 με ένα όμως μικρό «διάλειμμα δημοκρατίας» κατά τα έτη 1916-1918, όταν τα ρώσικα στρατεύματα κατέλαβαν την πόλη της Τραπεζούντος και εγκατεστάθησαν σε όλη την πέριξ αυτής περιοχή. Τότε ιδρύεται η λεγομένη προσωρινή κυβέρνηση της Τραπεζούντος υπό την ηγεσία και ευθύνη του συνετού και σώφρονος Μητροπολίτου Χρυσάνθου, ο οποίος επέτυχε την αρμονική συνύπαρξη Χριστιανών και Μουσουλμάνων.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΑΓΓΕΛΗΣ ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΑΓΓΕΛΗΣ ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ
ΤΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

·     Γραπτές μαρτυρίες του Αμασείας Γερμανού για την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

· Από κορυφαίος Μακεδονομάχος Πατριαρχικός Ιεράρχης κατέστη σύμβολο ακατάβλητου αντιστασιακού αγωνιστού και οργανωτού του «αντάρτικου» ενόπλου αγώνος των Ελλήνων του Πόντου.

·    Για την μέχρι αυτοθυσίας υπεράσπιση των Ελλήνων του Πόντου και την ανυποχώρητη αντίστασή του ο Ιεράρχης κατεδικάσθη ερήμην «εις θάνατον» από τα επαίσχυντα λεγόμενα «δικαστήρια» Ανεξαρτησίας γενόμενος «Σύμβολο» της αντίστασης του Ποντιακού Ελληνισμού.

Όταν ο Πατριαρχικός Μητροπολίτης Καστορίας και ακατάβλητος Πρωτομακεδονομάχος Γερμανός Καραβαγγέλης (1900-1908) μετετίθετο «συνοδική αποφάσει» του μαρτυρικού Οικουμενικού Πατριαρχείου στην παλαίφατη και ιστορική Ιερά Μητρόπολη Αμασείας (1908-1922), όπου ανθοφορούσε ο περίφανος, ευλαβέστατος και πιστός στα πάτρια ποντιακός ελληνισμός, η θεία πρόνοια επεφύλασσε στον άτλαντα Πατριαρχικό αυτό Ιεράρχη της εσταυρωμένης Μητρός Αγίας Μεγάλης του Χριστού Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας και του ευσεβούς Ρωμαίηκου Γένους, νέους αγώνες και θυσίες, μαρτύρια και πάθη υπέρ του σφαγιαζομένου και διά γενοκτονικού αφανισμού και ολέθρου έως Άδου κατερχομένου Ελληνορθοδόξου ποντιακού ποιμνίου του, το οποίο στο πρόσωπο του γενναιόφρονος και αυτοθυσιαζομένου Πατριαρχικού αυτού Ιεράρχου έβλεπε τον υπέρμαχο προστάτη, σωτήρα και λυτρωτή. Και αν ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης στην Μακεδονία ηγαπήθη, άλλο τόσο και έτι μάλλον στον αιματόβρεχτο Πόντο ελατρεύθη λαβών δικαίως και προσφυώς πλησίον του τιμητικού τίτλου «Πρωτομακεδονομάχος» και εκείνον του «Ποντίου Αντάρτου ή Αρχιαντάρτου», επειδή ως άλλος Άγιος Γεώργιος Τροπαιοφόρος διέλυε τις πλοκές και κατήσχυνε πάντα εχθρό και πολέμιο, γενόμενος «Ιεράρχης – Σύμβολο» της αντιστάσεως του Ποντιακού Ελληνισμού εναντίον των γενοκτονικών θηριωδιών των νεοτούρκων και εν συνεχεία κεμαλικών.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΑΛΔΙΑΣ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΣ ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο Μητροπολιτης Χαλδιας Λαυρεντιος
διατραγωδει τους διωγμους και τα μαρτυρια
των ελληνων του ποντου

·        Γραπτές μαρτυρίες του Χαλδίας Λαυρεντίου για την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Όταν γίνεται λόγος για την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, σχεδόν αναπόφευκτα, καθίσταται επιβεβλημένη η παραπομπή στα γραφόμενα του Καθηγητού Π. Ενεπεκίδη, ο οποίος με έναν αριστοτεχνικά διατυπωμένο λόγο, αναφέρει ότι: «η φύση και η μέθοδος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους νεότουρκους και τους κεμαλικούς, ενώ έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη Γενοκτονία των Εβραίων, έχει δύο βασικές διαφορές: Είναι μία γενοκτονία πολύ αλά τούρκα. Η γενοκτονία αλά τούρκα είναι βουβή, πονηρή, ανατολίτικη, δεν έχει θεωρητικά background, αλλά μάλλον πρακτικά, πλιατσικολογικά.

Οι καλούμενες εκτοπίσεις, εξορίες των κατοίκων ολόκληρων χωριών, οι εξοντωτικές εκείνες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικόπαιδων και των γερόντων - οι άνδρες βρίσκονται ήδη στα τάγματα εργασίας ή στον στρατό - δεν οδηγούν φυσικά σε κανένα Ausschwitz, με τους διαβολικά οργανωμένους μηχανισμούς της φυσικής εξόντωσης του ανθρώπου - όχι! Ήταν όμως ένα Ausschwitz εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ' οδόν, δεν περπατούσαν για να φτάσουν κάπου, όχι, περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες, την παγωνιά, την πείνα, τον εξευτελισμό του ανθρώπου.  Αυτό ήταν το διαβολικό σύστημα, πονηρά οργανωμένο. Δεν υπήρχε στο τέρμα κανένα Ausschwitz γιατί για τους περισσότερους δεν υπήρχε τέρμα. Το ταξίδι προς τον θάνατο ήταν ο θάνατος, όχι το τέρμα του ταξιδιού».

ΕΓΓΡΑΦΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΑΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (1915-1918)

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Εγγραφη Εκθεση

 του ΚομοτηναΙου ΜητροπολΙτου
ΤραπεζοΥντος ΧρυσΑνθου για την γενοκτονΙα
του ΠοντιακοΥ ΕλληνισμοΥ (1915-1918)

·        Οι 353.000 σφαγιασθέντες δεν λησμονούνται και αναμένουν την δικαίωσή τους…

·     Στις 10 Δεκεμβρίου του 1918 ο τότε Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος Φιλιππίδης (γόνος της Κομοτηνής) εδημοσίευσε στο τότε γνωστό περιοδικό «Κομνηνοί» τις βαρβαρότητες και τις καταστροφές που υπέστησαν οι Έλληνες Πόντιοι από τους νεοτούρκους.

Η μακροσκελής έγγραφη έκθεση του Τραπεζούντος Χρυσάνθου μεταξύ άλλων αναφέρει και τα εξής: «… Η ζωή του έθνους μας υπό τον τουρκικό πολιτικό καθεστώς είτε αυτό λέγεται παλαιοτουρκικό είτε νεοτουρκικό είτε φιλελεύθερο είναι αδύνατη. Και όσοι άλλοτε ήλπιζαν, ότι υπό κυβέρνηση οθωμανική που ενεργεί σύμφωνα με τις φιλελεύθερες αρχές θα ήταν δυνατή η ανάπτυξη και πρόοδος του ημετέρου έθνους και αυτοί σήμερα απεγοητεύθησαν. Ιδιαίτερα ύστερα απ’ όσα φρικτά είδαν και άκουσαν κατά τον παρόντα πόλεμο, κατά τον οποίο απεδείχθη για ποιες φρικαλεότητες είναι ικανή η  τουρκική ψυχή, όταν αφεθεί αχαλίνωτη και ελεύθερη. Της αλήθειας ταύτης κάποια στοιχεία επιτρέψατέ μου να σημειώσω στην παρούσα έκθεση, αναγράφοντας όσα δεινά εδοκίμασε το ελληνικό έθνος στο Βιλαέτιο της Τραπεζούντας…

Ο ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο ΕθνΑρχης ΜητροπολΙτης ΤραπεζοΥντος ΧρΥσανθος στη ΔιεθνΗ ΔιΑσκεψη των ΠαρισΙων για τη σωτηρΙα
του αφανιζΟμΕνου ΠοντιακοΥ ΕλληνισμοΥ

·     Το ανεκπλήρωτο όνειρο για την ίδρυση Αυτονόμου Δημοκρατίας του Πόντου και η Εγκληματική σιωπή και υποκρισία των Μεγάλων Δυνάμεων.

· Το κείμενο της ιστορικής Συνεντεύξεως του Μητροπολίτου Τραπεζούντας Χρυσάνθου μετά του Προέδρου των Η.Π.Α  Ουίλσον ( Wilson) στη Διάσκεψη των Παρισίων , την 16η Μαΐου 1919.

Η έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου (1914-1919) εσήμανε την αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της  «καθ’ ημάς Ανατολής», όταν το εθνικιστικό κίνημα των Νεοτούρκων (ή Νεοθωμανών ) έθεσε συστηματικότερα σε εφαρμογή το γερμανικής εμπνεύσεως σχέδιο, το όντως μέγιστο ανοσιούργημά τους, για την γενοκτονική εθνοκάθαρση των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων (Ελλήνων, Αρμενίων κ.ά.) της κατ’ εκείνη την περίοδο ψυχορραγούσης οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ο ελληνισμός του Πόντου εγκαταλελειμμένος στην τραγική μοίρα του και έχοντας μόνο προστάτη και υπέρμαχο των δικαίων του, τον προσφυώς και δικαίως αποκληθέντα ως τον «Άγιο των Ποντίων», Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο, εγεύθη το πικρό τούτο ποτήριον του γενοκτονικού ολέθρου κατά το χρονικό διάστημα 1915-1923, με ένα μόνο μικρό «διάλειμμα δημοκρατίας» κατά τα έτη 1916-1918, όταν τα ρωσικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την πόλη της Τραπεζούντας και εγκαθίστανται σε όλη την πέριξ αυτής περιοχή. Τότε ιδρύεται η λεγόμενη προσωρινή κυβέρνηση της Τραπεζούντας υπό την ηγεσία και ευθύνη του συνετού και σώφρονος Μητροπολίτου Χρυσάνθου, ο οποίος επέτυχε την αρμονική συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων.

Ο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ ΤΩΝ 353.000 ΣΦΑΓΙΑΣΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΚΩΣ ΤΕΛΕΙΩΘΕΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο ΤραπεζοΥντος  ΧρΥσανθος και τα πΑθη των ΠοντΙων

ΕπΕτειος μνημοσΥνης των 353.000 σφαγιασθΕντων και
μαρτυρικΩς τελειωθΕντων ΕλλΗνων ΠοντΙων

Ο εκ Κομοτηνής καταγόμενος αγωνιστής Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος (Φιλιππίδης), ο οποίος δικαίως και προσφυώς ονομάσθηκε από τον ποντιακό ελληνισμό ως ο «Άγιος των Ποντίων», «ιδία χειρί» διασώζει στις «Βιογραφικές Αναμνήσεις» του τα πάθη των Ποντίων, όταν οι τσέτες του τουρκικού κομιτάτου εφάρμοζαν το σχέδιο της «εθνοκαθάρσεως» και γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού.

Η προσωπική γραπτή μαρτυρία του αοιδίμου Μητροπολίτου Τραπεζούντος Χρυσάνθου αποτελεί την ζώσα απόδειξη των όσων έλαβαν χώρα στον ελληνικό Πόντο και είχαν ως συνέπεια τον φρικτό και μαρτυρικό θάνατο των 353.000 Ελλήνων Ποντίων.

Από τις «Βιογραφικές Αναμνήσεις» του Τραπεζούντος Χρυσάνθου, που εκδόθηκαν το 1970 από τον εκτελεστή της διαθήκης του, Γεώργιο Ν. Τασούδη, δημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματα στα οποία ο αοίδιμος Ιεράρχης καταγράφει τα των Ποντίων πάθη ως εξής:

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ - Ο «ΑΓΙΟΣ» ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ - ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΟΝ ΓΟΛΓΟΘΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ - Ο «ΑΓΙΟΣ» ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ - ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΟΝ ΓΟΛΓΟΘΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Ο εκ Κομοτηνής καταγόμενος αοίδιμος Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος (Φιλιππίδης) έζησε εκ του σύνεγγυς τα «πάθη και τα μαρτύρια» των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους καθ’ όλο το τετραετές διάστημα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) και είδε «ιδίοις όμμασι» να αποδεκατίζεται το πολυφίλητο και πολυπαθές μαρτυρικό ποίμνιό του, γενόμενο «ολοκαύτωμα» στον βωμό της ακραίας και απάνθρωπης «εθνικιστικής διαπάλης», η οποία επέβαλε την «εθνοκάθαρση», τον αφανισμό από προσώπου γης και τον βίαιο εκριζωμό και εκπατρισμό των Ελλήνων του Πόντου από τις αιώνιες πατρογονικές τους εστίες.

Άξιο μνείας είναι το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Χρύσανθος καθ’ όλη τη διάρκεια της καταλήψεως της Τραπεζούντος και της πέριξ αυτής περιοχής υπό των ρωσικών στρατευμάτων, ουδέποτε έκαμε διακρίσεις σε βάρος των μουσουλμάνων της επαρχίας του αλλά αδιαλείπτως και με φιλάνθρωπα αισθήματα φρόντιζε και περιέθαλπτε αυτούς με τρόφιμα, φάρμακα και ενδύματα, ενώ με κάθε τρόπο τους εξασφάλιζε και τα αναγκαία καταλύματα προστασίας για την επιβίωσή τους.

ΤΟ ΠΟΡΦΥΡΟΥΝ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ: Ο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ – Ο «ΑΓΙΟΣ» ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΟΝ ΓΟΛΟΓΟΘΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΤΟ ΠΟΡΦΥΡΟΥΝ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Ο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ – Ο «ΑΓΙΟΣ» ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ
ΔΙΑΤΡΑΓΩΔΕΙ ΤΟΝ ΓΟΛΟΓΟΘΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Ο εκ Κομοτηνής καταγόμενος αοίδιμος Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος (Φιλιππίδης) έζησε εκ του σύνεγγυς τα «πάθη και τα μαρτύρια» των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους καθ’ όλο το τετραετές διάστημα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) και είδε «ιδίοις όμμασι» να αποδεκατίζεται το πολυφίλητο και πολυπαθές μαρτυρικό ποίμνιό του, γενόμενο «ολοκαύτωμα» στο βωμό της ακραίας και απάνθρωπης «εθνικιστικής διαπάλης», η οποία επέβαλε την «εθνοκάθαρση», τον αφανισμό από προσώπου γης και τον βίαιο εκριζωμό και εκπατρισμό των Ελλήνων του Πόντου από τις αιώνιες πατρογονικές τους εστίες.

Άξιο μνείας είναι το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Χρύσανθος καθ’ όλη τη διάρκεια της καταλήψεως της Τραπεζούντος και της πέριξ αυτής περιοχής υπό των ρωσικών στρατευμάτων, ουδέποτε έκαμε διακρίσεις σε βάρος των μουσουλμάνων της επαρχίας του αλλά αδιαλείπτως και με φιλάνθρωπα αισθήματα φρόντιζε και περιέθαλπε αυτούς με τρόφιμα, φάρμακα και ενδύματα, ενώ με κάθε τρόπο τους εξασφάλιζε και τα αναγκαία καταλύματα προστασίας για την επιβίωσή τους.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός, κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ

·        Πτυχές της κοινωνικής, εκπαιδευτικής και οικονομικής ζωής στην παλαίφατη και ιστορική Πατριαρχική Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας.

Ο θεράπων και διάκονος της ιστορικής επιστήμης για να υπερβεί τα δυσχερή εμπόδια κατά την καταγραφή των ιστορικών και δη των εκκλησιαστικών γεγονότων, οφείλει να αναλάβει στους ώμους του το λίαν δυσχερές και υπεύθυνο, επίπονο και κοπιώδες έργο της μελέτης των εγγράφων ιστορικών πηγών, οι οποίες ενίοτες είναι δυσεύρετες, ελάχιστες ή και ανύπαρκτες.

Ο λόγιος και ιστοριοδίφης ερευνητής και δόκιμος συγγραφεύς, αοίδιμος Μητροπολίτης πρώην Λεοντουπόλεως Σωφρόνιος Ευστρατιάδης σε σχετική μελέτη αυτού περί των Μητροπολιτών της Θράκης κατόπιν κοπιώδους και επισταμένης έρευνάς του στα αρχεία της εν Αγίω Όρει Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Μεγίστης Λαύρας, έφερε στο φως της δημοσιότητος κατά το έτος 1937 τρία πολύτιμα ανέκδοτα μέχρι τότε εκκλησιαστικά έγγραφα, τα οποία αφορούν την Πατριαρχική Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας και συγκεκριμένα το πρώτο εξ αυτών υπογράφεται υπό του αοιδίμου Μητροπολίτου Μαρωνείας Γαβριήλ Β΄ (1721-1734) και υπό την μορφή επιστολής, χρονολογημένης από του έτους 1727, αποστέλλεται στον Μητροπολίτη Άρτης Νεόφυτο στον οποίο «διατραγωδεί τα του αφανισμού της επαρχίας αυτού και την εκ τούτου δεινήν αυτού οικονομικήν κατάστασιν και τα δυσβάστακτα βάρη τα οποία η Μεγάλη Εκκλησία επέβαλεν εις τους Μητροπολίτας τους Θρόνου».

«ΞΗΜΕΡΩΣΕ Η ΧΑΡΑΥΓΗ ΚΑΙ ΠΗΡΑΜΕ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗ»: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΘΡΑΚΗΣ – ΠΡΙΝ ΑΠΟ 98 ΕΤΗ (1920- 2018)

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

«ΞημΕρωσε Η χαραυγΗ καΙ πΗραμε τΗν ΘρΑκη»

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΘΡΑΚΗΣ – ΠΡΙΝ ΑΠΟ 98 ΕΤΗ (1920- 2018)

Εάν κάποιος θα ήθελε να δώσει έναν τίτλο στην παρούσα επετειακή –πανηγυρική γραφή, για τα «Ελευθέρια της Θράκης», την οποία εξ οφειλετικού εθνικού καθήκοντος κινούμενοι, δημοσιεύουμε και κάνουμε γνωστή στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, δεν θα μπορούσε να βρει καταλληλότερο από τον στίχο:

«Ξημέρωσε η χαραυγή και πήραμε τη Θράκη».

Είναι ο πρώτος στίχος από το τραγούδι που τραγουδούσε ο προελαύνων ελληνικός στρατός τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Μαίου, όταν εισήρχετο νικητής και απελευθερωτής στην ιστορική πόλη της Κομοτηνής. Ο εφιάλτης της Βουλγαρικής κατοχής είχε τελειώσει.

Η ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΚαταλυτικΗ ΣημασΙα του ΚεντρικοΥ ΔιοικητικοΥ ΣυμβουλΙου των ΑντιπροσΩπων για την ΕνσωμΑτωση
της ΓαλλοκρατοΥμενης ΔυτικΗς ΘρΑκης στην ΕλλΑδα

·        Διπλωματικά έγγραφα από το Αρχείο του Εθνικού Σωτήρος της Δυτικής Θράκης Χαρισίου Βαμβακά για την συγκρότηση του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου των Αντιπροσώπων της Γαλλοκρατούμενης Θράκης και ο καθοριστικός ρόλος του στην ανάδειξη Έλληνος Προέδρου αυτού ως καίριας σημασίας προδρομικό πολιτικο-διπλωματικό γεγονός για την οριστική ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος.

Όταν κατά το φθινόπωρο του έτους 1919 οι Μεγάλες Δυνάμεις έθεσαν οριστικό τέλος στην πάνδεινη εξαετή βουλγαρική κατοχή της Δυτικής Θράκης (1913-1919), εγκατεστάθη στην πολυμαρτυρική Θρακική γη η λεγομένη Διασυμμαχική Διοίκηση, που όμως στην πραγματικότητα επρόκειτο για μία όντως ιδιότυπη Γαλλική κατοχή υπό τον έχοντα επαμφοτερίζοντα συμπεριφορά, η οποία άλλοτε ήταν φιλελληνική και άλλοτε φιλοβουλγαρική, Γάλλο Στρατηγό Σαρπύ (Charrpy). Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος προσωπικώς θέλοντας κατ' αυτό το, έστω και σχετικώς συντόμου διάρκειας, κενό εξουσίας, να προλάβει ενδεχομένως δυσμενείς, αν μη και επιβαρυντικές για την Ελλάδα και τους Έλληνες της Θράκης εξελίξεις και αποφάσεις του αμφιλεγομένου Γάλλου Στρατηγού Σαρπύ, έδωσε εντολή στον πεπειραμένο πολιτικό και προσωπικό φίλο και συνεργάτη του Χαρίσιο Βαμβακά, ο οποίος μέχρι τότε συμμετείχε στην ελληνική αντιπροσωπεία στο Παρίσι και ευρίσκετο κατ' εκείνη την χρονική στιγμή στην Κωνσταντινούπολη, να μεταβεί στην Κομοτηνή (τότε Γκιουμουλτζίνα) όπου και η έδρα της Διασυμμαχικής Διοικήσεως, ως Κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ελλάδος (ή Έλλην Αρμοστής) στην Γαλλοκρατούμενη Δυτική Θράκη.

Η ΥΠΟ ΤΟΥ ΧΑΡΙΣΙΟΥ ΒΑΜΒΑΚΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΘΛΟΥ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΥΠΟ ΤΟΥ ΧΑΡΙΣΙΟΥ ΒΑΜΒΑΚΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΚΑΙ ΓΑΛΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΘΛΟΥ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ
  ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ

·  Έγγραφες μαρτυρίες του Χαρισίου Βαμβακά ως Αντιπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως στην Γαλλοκρατούμενη Διασυμμαχική Θράκη διά των οποίων αποδεικνύεται ο τιτάνιος αγών αυτού για την λυσιτελή επίτευξη της προσεγγίσεως των Μουσουλμάνων κατοίκων της Θράκης και των Γάλλων στρατιωτικών μηδέ εξαιρουμένου  του αμφιλεγομένου και με επαμφοτερίζουσα στάση Γάλλου Στρατηγού Σαρπύ (Charpy) προκειμένου να συντελεσθεί η ποθούμενη ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος.

Η ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος κατά την 14η Μαΐου 1920 λογίζεται ως όντως «Εθνικός Άθλος», εάν αναλογισθεί κάποιος το επί οκτώ μήνες τιτάνιο εθνικό έργο του Αντιπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως στην Γαλλοκρατούμενη Διασυμμαχική Θράκη Χαρισίου Βαμβακά, ο οποίος κατ’ εντολήν του Ελευθερίου Βενιζέλου ενεγκατεστάθη στην Κομοτηνή (τότε Γκιουμουλτζίνα) περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 1919 και επεδόθη παντί σθένει και ιερώ εθνικώ ζήλω στην επίτευξη του υψίστου και μεγίστου, κατά κοινή ομολογία πάντων, δυσχερεστάτου και δυσκατόρθωτου εκείνου εθνικού άθλου της σωτηρίας της Δυτικής Θράκης, την οποία ως άλλη «Πηνελόπη» διεκδικούσαν πλείστοι όσοι αδηφάγοι μνηστήρες, όπως ήταν: α) οι Βούλγαροι, οι οποίοι είτε επεδίωκαν την άμεση και οριστική υπό των Μεγάλων Δυνάμεων παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στην Βουλγαρία, είτε δολίως και υπούλως κινούμενοι, προκειμένου να αποτρέψουν το ενδεχόμενο της παραχωρήσεως της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, έφθασαν σε σημείο να αποπειρώνται  να παρασύρουν τους Μουσουλμάνους στην ίδρυση μιάς κάποιας «αυτονομίας» της περιοχής αλλά υπό βουλγαρική κηδεμονία, ενώ παράλληλα προσπαθούσαν να πείσουν τους Γάλλους ότι τάχα θα εσέβοντο όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της Δυτικής Θράκης, β) οι Τούρκοι, οι οποίοι είτε ονειρεύονταν  την ίδρυση ενός «αυτονόμου κρατιδίου Δυτικής Θράκης», είτε την ενσωμάτωσή της στην τότε ψυχορραγούσα οθωμανική αυτοκρατορία, και γ) οι Γάλλοι, οι οποίοι με τον δύσπιστο και δύστροπο Στρατηγό Σαρπύ που, αρχικώς τουλάχιστον, έτρεφε ενδομύχως φιλοβουλγαρικά αισθήματα και εν συνεχεία κυοφορούσε την ιδέα της μετατροπής της Δυτικής Θράκης σε Γαλλικό Προτεκτοράτο.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ «ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΟΥ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» ΧΑΡΙΣΙΟΥ ΒΑΜΒΑΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ (1919-1920)

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός  Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΣυμβολΗ του «ΕλευθερωτοΥ της ΘρΑκΗς»
ΧαρΙσΙου ΒαμβακΑ στην ΑνασυγκρΟτηση
του ΝομοΥ ΡοδΟπΗς (1919-1920)

Η αδέκαστη ιστορία και η κοινή συλλογική εθνική μνήμη των Θρακών έχουν ταυτίσει το όνομα του Χαρισίου Βαμβακά με το μεγάτιμο και λυτρωτικό γεγονός των «Ελευθερίων της Θράκης» επειδή ακριβώς ο Κοζανίτης αυτός ευπατρίδης υπήρξε ο «ιθύνων νους», ο οποίος με τη διπλωματική δεινότητά του, τη διορατικότητα και την απαράμιλλη ευφυΐα του επέτυχε τον «εθνικό άθλο» της αναιμάκτου ενσωματώσεως της Δυτικής Θράκης στο σώμα της εθνικής επικράτειας της Ελλάδος κατά την εύσημη ημέρα της 14^ης Μαΐου του 1920.

Παραμένει ωστόσο εν πολλοίς άγνωστη και λησμονημένη η καταλυτικής σημασίας συμβολή του Χαρισίου Βαμβακά στην ανασυγκρότηση «εκ της τέφρας» του Νομού Ροδόπης ύστερα από έξι έτη στυγνής και φρικώδους Βουλγαρικής κατοχής (1913-1919), όταν με την εγκατάσταση της Διασυμμαχικής Διοικήσεως στη Θράκη από το Γάλλο Στρατηγό Σαρπύ (Charpy), η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικώς ο Πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος θέλοντας κατ’ αυτό το, έστω και στιγμιαίο, κενό εξουσίας να προλάβει ενδεχομένως δυσμενείς, αν μη επιβαρυντικές, για την Ελλάδα και τους Έλληνες της Θράκης αποφάσεις του αμφιλεγόμενου Σαρπύ, έδωσε εντολή στον πεπειραμένο πολιτικό Χαρίσιο Βαμβακά, ο οποίος μέχρι τότε συμμετείχε στην ελληνική αντιπροσωπεία στο Παρίσι και βρισκόταν κατά τη στιγμή εκείνη στην Κωνσταντινούπολη, να μεταβεί στην Κομοτηνή, όπου και η έδρα της Διασυμμαχικής Διοικήσεως, ως κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ελλάδας.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

·  Τα πάθη και τα μαρτύρια των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης κατά την διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής (1913-1919) επηρέασαν την στάση τους υπέρ της παρουσίας του Ελληνικού Στρατού ως ελευθερωτού και προστάτου αυτών στην Θράκη.

·     Οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης δεν ενέδωσαν στις εθνικιστικές σειρήνες του νεοτουρκικού κομιτάτου και παρέμειναν αταλάντευτοι κατά την συντριπτική πλειοψηφία τους υπέρ του διπλωματικού αγώνος του Χαρισίου Βαμβακά για την οριστική ενσωμάτωση της Θράκης στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος.

    Η ενσωμάτωση της μεγαλομάρτυρος και πολυπαθούς Δυτικής Θράκης στο εθνικό γεωγραφικό σώμα της Ελλάδος υπήρξε άνευ υπερβολής μέγιστο «θαύμα» και κατόρθωμα του ευφυούς, διορατικού και οξυδερκούς κυβερνητικού εκπροσώπου της Ελλάδος στην υπό Διασυμμαχική Διοίκηση (1919-1920) τελούσα Δυτική Θράκη, Χαρισίου Βαμβακά, ο οποίος για την επίτευξη του αξιοθαύμαστου αυτού «εθνικού άθλου» επέτυχε πρωτίστως να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την έντιμη συνεργασία των Μουσουλμάνων, οι οποίοι είχαν υποστεί τα πάνδεινα από την θηριώδη εθνικιστική κατοχική συμπεριφορά των Βουλγάρων κατά την διάρκεια των ετών 1913-1919.

    Η περί της ενσωματώσεως της Δυτικής Θράκης στην εθνική γεωγραφική επικράτεια της Ελλάδος ιστορική ιχνηλασία επιβάλλει την αντικειμενική ιστορική αναγωγή σε όσα μαρτύρια και πάθη υπέστησαν οι Μουσουλμάνοι από την θηριώδη και απάνθρωπη συμπεριφορά και κατοχική συστηματική εξοντωτική τακτική των Βουλγάρων σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι ίδιοι οι Μουσουλμάνοι να επιποθούν την λύτρωσή τους με την έλευση του ελευθερωτού Ελληνικού Στρατού και την μελλοντική ειρηνική και ασφαλή επιβίωσή τους μέσω της οριστικής ενσωματώσεως της Δυτικής Θράκης στην κρατική γεωγραφική οντότητα της Ελλάδος.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (14 ΜΑΪΟΥ 1920)

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Οι πολιτικΕς και διπλωματικΕς πτυχΕς
 ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ της ενσωμΑτωσΕΩΣ
της ΔΥΤΙΚΗΣ ΘρΑκης στην ΕλλΑδα (14 ΜΑΪΟΥ 1920)

Όταν μετά από έξι αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας και απηνούς βουλγαρικής κατοχής το όνειρο έγινε πραγματικότητα και η Δυτική Θράκη, το μοναδικό εναπομείναν γεωγραφικό τμήμα του Θρακικού Ελληνισμού, ενσωματώθηκε στον μητρικό κορμό της Ελλάδος. Οδύσσεια υπήρξε το πολιτικό και διπλωματικό παρασκήνιο που προηγήθηκε της ενσωματώσεως καθώς οι πολιτικές σκοπιμότητες των Μεγάλων Δυνάμεων και οι αδηφάγες διεκδικήσεις των Τούρκων και των Βουλγάρων για τη Θράκη που αποτελούσε το μήλο της έριδος, είχαν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό κλοιό που χάρη στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον επιστήθιο και έμπιστο φίλο του Χαρίσιο Βαμβακά κατέστη δυνατό να επιτευχθεί η αποσόβηση του κινδύνου της οριστικής απώλειας της Θράκης και η πολυπόθητη τελική ενσωμάτωσή της στην γεωγραφική επικράτεια της Ελλάδος.

Η  Βουλγαρική Κατοχή της Δυτικής Θράκης έχει την έναρξή της στην υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου 1913), η οποία υπήρξε απόρροια του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου (1913) που έλυσε το Μακεδονικό ζήτημα με την παραχώρηση εδαφών του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου της Μακεδονίας στην Ελλάδα, στην Σερβία και στη Βουλγαρία. Ολόκληρη η Δυτική Θράκη, εκτός από ένα μικρό τμήμα γύρω από τη Σταυρούπολη, κωμόπολη στα ενδότερα ορεινά του Νομού Ξάνθης, προς τα βορειοδυτικά, παραχωρείται στη Βουλγαρία. Έτσι ως γεωγραφικό σύνορο Ελλάδος και Βουλγαρίας ορίζονταν ο ποταμός Νέστος μέχρι την περιοχή των Τοξοτών, ενώ στην Ελλάδα παρέμεινε η περιφέρεια Σταυρουπόλεως, που βρίσκεται δεξιά του ποταμού Νέστου. Την ίδια περίοδο λόγω της Συνθήκης του Βουκουρεστίου η Βουλγαρία επέβαλε την κυριαρχία της και προς την νοτιοδυτική Θράκη, ενώ την ίδια χρονική περίοδο πολλοί Τούρκοι μεταναστεύουν στην Τουρκία, πολλοί Βούλγαροι από την ανατολική Θράκη προς τη Βουλγαρία, ενώ κατά χιλιάδες οι Έλληνες από την νοτιοδυτική  Θράκη, και ειδικότερα από τις πόλεις της Γκιουμουλτζίνας, της Ξάνθης και τις κωμοπόλεις του Δεδέαγατς  των Φερρών, της Μάκρης μεταναστεύουν προς την ελεύθερη Ελλάδα. Έτσι αρχίζει ο Γολγοθάς επτά ετών τόσο για το χριστιανικό όσο και για το μουσουλμανικό στοιχείο της Θράκης κάτω από τους απηνείς διωγμούς των Βουλγάρων. Και ενώ όλα έδειχναν ότι η υπόθεση της Θράκης είχε χαθεί οριστικώς για την Ελλάδα, ωστόσο στα τέλη του 1918 αρχίζει η σταδιακή αντίστροφη μέτρηση για την ευόδωση του εθνικού στόχου που δεν ήταν άλλος από την ενσωμάτωση της Θράκης στην Ελλάδα.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός και Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΑπΟ την ΒουλγαρικΗ ΚατοχΗ στην ενσωμΑτωση
της ΘρΑκης στην εθνικΗ επικρΑτεια της ΕλλΑδος

·        Η συνδρομή εκκλησιαστικών ανδρών της Μητροπόλεως Μαρωνείας (1913 – 1920).  

·   Ιστορικές επιστολές  του Αρχιμανδρίτου Νικολάου, του Μητροπολίτου Τραπεζούντος Χρυσάνθου  και του Μητροποίτου Μαρωνείας Νικολάου.

Την 5η Οκτωβρίου του 1912 ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος ήταν πλέον γεγονός και οι πρωταγωνιστές του ήταν τα συμμαχικά κράτη της Ελλάδος, της Βουλγαρίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο πλαίσιο των λεγομένων συμμαχικών πολεμικών επιχειρήσεων οι Βούλγαροι κατά τον Νοέμβριο του 1912 εισέρχονται και εγκαθίστανται στη δυτική Θράκη όχι ως απελευθερωτές και σύμμαχοι, αλλά στην πραγματικότητα ως κατακτητές προκειμένου να εκβουλγαρίσουν τον Ελληνισμό της Θράκης. Έτσι, επί οκτώ μήνες, από τον Νοέμβριο του 1912 έως και τον Ιούλιο του 1912, διεξήγετο ένας ανελέητος ανθελληνικός αγώνας, ο οποίος είχε έναν και μόνο στόχο που δεν ήταν άλλος από την ίδρυση της Μεγάλης Βουλγαρίας. Με την έναρξη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, κατά την 16η Ιουνίου 1913, ανάμεσα στους πρώην συμμάχους, δηλαδή την Βουλγαρία αφενός και την Σερβία μαζί με την Ελλάδα αφετέρου, εκδηλώνεται το ακραίο εθνικιστικό και ανθελληνικό πάθος των Βουλγάρων, οι οποίοι απέβλεπαν παντί σθένει, να αφανίσουν κάθε τι το ελληνικό στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Θράκης και φυσικά σε καθόλη την έκταση του τότε Καζά Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνής).

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ: ΕΘΝΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ (1913-1920)

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΕΘΝΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ
 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΑΝΔΡΩΝ  ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ  (1913-1920)

·        Από την Βουλγαρική Κατοχή στην ενσωμάτωση της Θράκης στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος.

Την 5^η Οκτωβρίου του 1912 ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος ήταν πλέον γεγονός και οι πρωταγωνιστές του ήταν τα συμμαχικά κράτη της Ελλάδος, της Βουλγαρίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο πλαίσιο των λεγόμενων συμμαχικών πολεμικών επιχειρήσεων οι Βούλγαροι κατά τον Νοέμβριο του 1912 εισέρχονται και εγκαθίστανται στη Δυτική Θράκη όχι ως απελευθερωτές και σύμμαχοι, αλλά στην πραγματικότητα ως κατακτητές προκειμένου να εκβουλγαρίσουν τον ελληνισμό της Θράκης. Έτσι, επί οκτώ μήνες, από τον Νοέμβριο του 1912 έως και τον Ιούλιο του 1912, διεξήγετο ένας ανελέητος ανθελληνικός αγώνας, ο οποίος είχε έναν και μόνο στόχο που δεν ήταν άλλος από την ίδρυση της Μεγάλης Βουλγαρίας.

Με την έναρξη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου κατακτά την 16^η Ιουνίου 1913, ανάμεσα στους πρώην συμμάχους, δηλαδή την Βουλγαρία αφενός και την Σερβία μαζί με την Ελλάδα αφετέρου, εκδηλώνεται το ακραίο εθνικιστικό και ανθελληνικό πάθος των Βουλγάρων, οι οποίοι απέβλεπαν παντί σθένει, να αφανίσουν κάθε τι το ελληνικό στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Θράκης και φυσικά σε καθόλη την έκταση του τότε καζά Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνής).

Η ΕΘΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΑΚΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΟΕΞΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΤΕ ΚΑΖΑ ΓΚΙΟΥΜΟΥΛΤΖΙΝΗΣ (1900-1914)

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η εθνικΗ δρΑση και αντΙσταση του ΜητροπολΙτου ΜαρωνεΙας ΝικολΑου ΣακκΟπουλου (1900-1914) εναντΙον των σχισματικΩν ΒουΛΓαροεξαρχικΩν στον τΟτε ΚαζΑ ΓκιουμουλτζΙνης ( ΝομΟ ΡΟΔΟΠΗΣ)

Ο από Άγκυρας Μητροπολίτης Μαρωνείας, Θάσου και Σαμοθράκης Νικόλαος Σακκόπουλος (1902-1914), αμέσως μετά την ενθρόνιση και εγκατάστασή του στη Μητρόπολη Μαρωνείας και αφού ανέλαβε τα αρχιερατικά του καθήκοντα, επέδειξε ιδιαίτερη αυστηρότητα και αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση και απόκρουση της εθνικιστικής και εκκλησιαστικής προπαγάνδας των λαϊκών και κληρικών Βουλγάρων εξαρχικών, οι οποίοι με ύπουλες μεθοδεύσεις επεδίωκαν να διεισδύσουν στην μητροπολιτική του περιφέρεια.

Ο στόχος τότε των Βουλγάρων ήταν διπλός, αφενός μεν να αλλοιώσουν την εθνολογική σύνθεση του Καζά Γκιουμουλτζίνας, αφετέρου δε να αποσπάσουν τον ελληνικό χριστιανικό πληθυσμό της Δυτικής Θράκης από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να τον εντάξουν εκκλησιαστικά στη δικαιοδοσία της  σχισματικής βουλγαρικής Εκκλησίας, της άλλως καλουμένης «Βουλγαρικής Εξαρχίας».

ΑΓΙΟΙ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΣ : ΟΙ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΒΛΑΣΤΟΙ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΑΓΙΟΙ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΣ

ΟΙ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΙΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΒΛΑΣΤΟΙ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ

Δάκτυλος Κυρίου διαμόρφωσε τις ιστορικές συνθήκες και ο ηγεμόνας της Μεγάλης Μοραβίας Ραστισλάβος για να αποκόψει τα καταπιεστικά δεσμά του λαού του από το φραγκικό κράτος, εστράφη προς την Κωνσταντινούπολη και την Πρωτόθρονη Μητέρα Αγία Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, όταν Αυτοκράτορας ήταν ο Μιχαήλ Γ΄ (842-867) και Οικουμενικός Πατριάρχης ο Φώτιος Α΄ ο Μέγας (858-867).

Οι δύο αυτές χαρισματικές προσωπικότητες του Βυζαντινού κράτους αναλογιζόμενες την θρησκευτική, πολιτική και εν γένει γεωστρατηγική σημασία της διαδόσεως του ελληνορθοδόξου πνεύματος στην καρδιά των Σλαβικών πληθυσμών, απέστειλαν ως ιεραποστόλους δύο επιφανείς, λίαν μεμορφωμένους, κατά σάρκα αδελφούς θεσσαλονικείς, τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, οι οποίοι επρόκειτο να αναδειχθούν σε φωτιστές των Σλάβων και άπασης της Ευρώπης, όπως εύστοχα σε σχετική εγκύκλιό του είχε γράψει προ ετών ο μακαριστός πάπας Ιωάννης-Παύλος ο Β΄.

ΘΡΑΚΟΓΕΝΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΙ : «ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»

Γράφει ο Θεολόγος – Εκκλησιαστικός Ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΘρακογενεΙς ΙστορικοΙ και ΙστοριογρΑφοι

«Οι ΜΕλισσες της ΘρακικΗς ΙστορΙας»

Αχιλλέας Σαμοθράκης - Κοσμάς Μυρτίλος-Αποστολίδης
Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου

Ως αληθείς «Μέλισσες της Θρακικής Ιστορίας» έχουν χαρακτηρισθεί οι «σύντρεις φιλόμουσοι και φιλοπρόοδοι γόνοι της ευλογημένης θρακώας γης», ο Αχιλλέας Σαμοθράκης, ο Κοσμάς Μυρτίλος – Αποστολίδης και ο Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου, οι οποίοι «υπέρ άγαν» και «πάνυ ευλαβώς» διακόνησαν την πατρώα θρακική γη με την ιστορική έρευνα και συγγραφή τους αναδεικνύοντας τον «ακένωτο πλούτο» της θρακικής ιστορίας και του εν γένει θρακικού πολιτισμού».

Η αδέκαστη ιστορία, η επιστήμη και η κοινή συνείδηση των απανταχού θρακών και όχι μόνον έχουν δικαίως κατατάξει τους σύντρεις ως άνω φιλίστορες ερευνητές και συγγραφείς ως τους πλέον διακεκριμένους «σύγχρονους ιστορικούς και ιστοριογράφους» της Θράκης, οι οποίοι για τον επιπρόσθετο λόγο ότι υπήρξαν «θρακογενείς βλαστοί», κατέγραψαν εξ αγάπης πολλής την πατρογονική θρακική ιστορία και τον πολιτισμό του ενιαίου γεωγραφικού χώρου της Θράκης. Οι συγκεκριμένοι θρακογενείς συγγραφείς και «εραστές της Θρακικής ιστορίας», οι οποίοι έζησαν και έδρασαν από το β΄ ήμισυ του 19^ου αιώνα και μέχρι τα μέσα περίπου του 20^ου αιώνος, έκαμαν ευρύτερα γνωστή την ιστορία κα τον πολιτισμό της Θράκης, όταν μάλιστα ελάχιστοι ασχολούνταν επιστημονικά με την συγγραφή της ιστορίας της Θράκης και ακόμη λιγότεροι εγνώριζαν έστω και τα στοιχειώδη περί Θράκης.

ΤΑ ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ 12ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΡΟΔΟΠΗΣ (1913-1919)

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Τα δΥο ιστορικΑ κανΟνια της ιστορικΗς 12ης ΜεραρχΙας ΚομοτηνΗς απΟ την περΙοδο της ΒουλγαρικΗς ΚατοχΗς στο ΝομΟ ΡοδΟπης (1913-1919)

·  Τα δύο βουλγαρογερμανικά κανόνια της άλλοτε 12ης Μεραρχίας Κομοτηνής αποτελούν αναπόσπαστα ιστορικά στρατιωτικά κειμήλια της Κομοτηνής και ανήκουν στο λαό του Νομού Ροδόπης όπου θα πρέπει να επιστραφούν και να εκτίθενται στο Στρατιωτικό Μουσείο Κομοτηνής.

·    Η από το 2011 λειτουργία του Στρατιωτικού Μουσείου της 21^ης Τεθωρακισμένης Κομοτηνής αναιρεί την παλαιότερη «διπλωματική» δικαιολογία των υπευθύνων του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών για την δυσκολία επιστροφής των δύο κανονιών στην Κομοτηνή όπου τότε δεν λειτουργούσε Στρατιωτικό Μουσείο.

Ο μεγάτιμος και ελλογιμώτατος Πανεπιστημιακός Διδάσκαλος και Γόνος της Κομοτηνής αοίδιμος Στίλπων Κυριακίδης σε μια εμπνευσμένη ομιλία του, την οποία εκφώνησε στην Κομοτηνή κατά την 9^η Μαΐου του 1951, ετόνισε ότι από τους ανθρώπους του κάθε τόπου θα «πρέπει να φυλάσσονται επιμελώς και να μελετώνται αι τοπικαί πηγαί, όπως είναι τα λείψανα παλαιών κτισμάτων, οι τάφοι και αι επιγραφαί, αι εκκλησίαι και αι μοναί, τα ποικίλα έγγαφα τα αποκείμενα είτε εις τα αρχεία των μητροπόλεων, είτε και εις χείρας ιδιωτών, αι τοπικαί παραδόσεις, αι φερόμεναι εις το στόμα του λαού, τα τοπωνύμια και τα παντοία γλωσσικά και λαογραφικά στοιχεία».

Στην δε παραπάνω σοφή και υπεύθυνη προτροπή του μεγάλου Διδασκάλου και ερευνητού Στίλπωνος Κυριακίδη θα προσθέταμε ότι ιερό καθήκον και ευθύνη όχι μόνο των ιστορικών ή των εν γένει ερευνητών αλλά και των πολιτών αυτού του τόπου, αρχόντων και αρχομένων, είναι η διάσωση, διαφύλαξη και διεκδίκηση των παντός είδους ιστορικών, εκκλησιαστικών, στρατιωτικών – πολεμικών και λοιπών κειμηλίων, τα οποία  πιστοποιούν αψευδώς ως αδιάσειστα ιστορικά τεκμήρια την ιστορία της ευλογημένης και μαρτυρικής ανά τους αιώνες θρακώας ελληνικής γης.