ΚΑΤΑ ΤΟΚΙΖΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ - ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ ΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΥΣ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ…

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΚΑΤΑ ΤΟΚΙΖΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ

ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ

ΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΥΣ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ 
ΕΝ ΜΕΣΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ…

Η ομιλία του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης μαζί με άλλες δύο εμπνευσμένες ομιλίες του «περί ευποιΐας» αποτελούν μια «τριλογία» με την οποία καυτηριάζει την αναισθησία της απληστίας που κυριεύει τους πλουσίους, ενώ ειδικότερα κατακρίνει τους τοκογλύφους δανειστές, οι οποίοι πίνουν το αίμα και κατατρώγουν τις σάρκες των ανήμπορων να αντιδράσουν δανειοληπτών τους. Παρόμοιου περιεχομένου ομιλία έχει γράψει και ο μεγάλος αδελφός του, Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Άγιος Βασίλειος.

Η ομιλία αυτή υπό τον τίτλο «Κατά των τοκιζόντων», δηλαδή κατά των τοκογλύφων δανειστών, καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρη στους χαλεπούς καιρούς της γενικότερης πνευματικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσεως που βιώνει η Ελλάδα.

ΠΕΡΙ ΕΥΠΟΙΪΑΣ ΚΑΙ ΑΠΛΗΣΤΙΑΣ : ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΔΕΛΦΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΠΕΡΙ ΕΥΠΟΙΪΑΣ ΚΑΙ ΑΠΛΗΣΤΙΑΣ

ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΔΕΛΦΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

Ο μεγάλος θεοφόρος Πατέρας της Ορθοδόξου Εκκλησίας Άγιος Γρηγόριος Νύσσης συνέγραψε κατά τα έτη 382 και 384 μ.Χ. δύο απαράμμιλες ομιλίες, οι οποίες αποτελούν τις θεμελιώδεις βάσεις της φιλάδελφης και φιλάνθρωπης κοινωνικής αλληλεγγύης που είναι τόσο επιτακτική και επιβεβλημένη ιδιαίτερα στους χαλεπούς καιρούς της γενικότερης πνευματικής κοινωνικής και οικονομικής κρίσεως, την οποία βιώνει η Ελλάδα.

Συγκλονιστικά όσα γράφει ο Άγιος Γρηγόριος ωσάν να γράφθηκαν σήμερα. Είναι τόσο διαχρονικά και τόσο τραγικά επίκαιρα σε σημείο που θα μπορούσε να σκεφθεί κάποιος ότι ο ιερός Πατέρας ζούσε την τραγικότητα του σήμερα. Γράφει λοιπόν ο Άγιος Γρηγόριος:

ΔΥΟ ΘΡΥΛΙΚΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ : ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ Ή ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΔΥο θρυλικΕς αγωνιστικΕς μορφΕς του ΓΕνους

ΠαλαιΩν ΠατρΩν ΓερμανΟς και
ΓρηγΟριος ΔικαΙοΣ Ή ΠαπαφλΕσσας

·        Ο βίος και η εθναρχική δράση τους κατά τον επαναστατικό αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας.

Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός

Ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός έσπειρε και αυτός μεταξύ άλλων στις καρδιές των υπόδουλων Ρωμηών την Μεγάλη Επανάσταση του Γένους. Με την οξύτητα του πνεύματός του ως ακατάβλητος ιεράρχης επολέμησε αρχικώς κρυφά τον Τούρκο δυνάστη. Όταν όμως ήλθε η ώρα τον επολέμησε και φανερά. Το αρχιερατικό του χέρι που μέχρι τότε ευλογούσε, με την επανάσταση έδειξε και την φοβερή πατριωτική του πυγμή.

ΤΟ ΕΜΠΕΡΙΣΤΑΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΚΙΒΩΤΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΥΛΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΤΟ ΕΜΠΕΡΙΣΤΑΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΚΙΒΩΤΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΥΛΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

Τα προνόμια των Ορθοδόξων Μητροπολιτών κατά την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας

Τα βεράτια της Υψηλής Πύλης περί των Μητροπολιτών

Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς, ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής παρέδωσε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Γεννάδιο Β΄ (Σχολάριο) τα λεγόμενα «άγραφα προνόμια», καθώς και βεράτια (ανώτατα σουλτανικά διατάγματα) με τα οποία περιγράφονταν λεπτομερέστατα και κατοχυρώνονταν τα εθναρχικά, εκκλησιαστικά και ποιμαντικά δικαιώματα των Μητροπολιτών του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τα βεράτια αυτά απέβλεπαν στην προστασία των προνομίων της Εκκλησίας και των μητροπολιτικών δικαιωμάτων από τις αυθαίρετες παρεμβάσεις των Οθωμανών διοικητών στις απομακρυσμένες επαρχίες της αυτοκρατορίας, που δεν ελέγχονταν άμεσα από την κεντρική διοίκηση.

Σε γενικές γραμμές τα βεράτια της Υψηλής Πύλης περί των Μητροπολιτών όριζαν ότι οι ορθόδοξοι μητροπολίτες ήσαν ανεξάρτητοι και ελεύθεροι στην εκτέλεση όλων των αφορώντων στη χριστιανική θρησκεία και στη γενική διοίκηση και διαχείριση των υποθέσεων των χριστιανών. Είχαν δικαίωμα να υπερασπίζονται τους χριστιανούς κατοίκους της μητροπολιτικής τους περιφέρειας σε όλες ανεξαιρέτως τις υποθέσεις τους, χωρίς καμμία παρεμπόδιση από τις οθωμανικές αρχές. Μόνο οι Μητροπολίτες είχαν το δικαίωμα να επεμβαίνουν και να ρυθμίζουν τα των γάμων, διαζυγίων και κληρονομικών ζητημάτων των χριστιανών.

Η ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΚΟΙΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΗΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΥΨΗΛΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

Η ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΚΟΙΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΗΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΥΨΗΛΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

·   Το Κοινοτικό σύστημα ως μορφή Τοπικής Αυτοδιοικήσεως κατά την Οθωμανοκρατία υπήρξε θεσμός επιβιώσεως των Ρωμαΐικων Κοινοτήτων.

·     Οι εφοροδημογέροντες σε συνεργασία με τους εκκλησιαστικούς και σχολικούς εφοροεπιτρόπους υπό την προεδρία των εκασταχού Πατριαρχικών Μητροπολιτών συνέβαλαν στην εκπαιδευτική οργάνωση και πολυδιάστατη ανάπτυξη και πρόοδο των Ελληνορθοδόξων Κοινοτικών Ενοριών.

Η ιστορική ιχνηλασία αναφορικά με την εσωτερική λειτουργία και τις αρμοδιότητες των κοινοτικών οργάνων πιστοποιεί την ιστορική αλήθεια ότι ο «κοινοτικός θεσμός» υπό την επίβλεψη και μέριμνα των κατά τόπους Μητροπολιτών του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπήρξε το «ζωντανό κύτταρο» για την κοινωνική, οικονομική, εκπαιδευτική και εν τέλει εθνική, επιβίωση του υπόδουλου Γένους, ενώ στην σύγχρονη εποχή η ανυπαρξία του «κοινοτικού πνεύματος» στις ενορίες και στην κοινωνία έχει καταστήσει τις ανθρώπινες σχέσεις σε απρόσωπες, εγωκεντρικές, φίλαυτες και αφιλάνθρωπες «παράλληλες συνυπάρξεις» ατομικών μονάδων και όχι προσώπων.

Μετά την κατάλυση του βυζαντινού κράτους και την επικράτηση των Οθωμανών στην καθ’ ημάς Ανατολή ο μόνος θεσμός που επεβίωσε μέσα στους «σκοτεινούς αιώνες» της επαράτου δουλείας και υπήρξε η όντως «Κιβωτός της Σωτηρίας» των υπόδουλων Ρωμιών ήταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο μεριμνούσε δια των εκάστοτε Πατριαρχών, της Αγίας και Ιεράς Πατριαρχικής Συνόδου και των κατά τόπους Μητροπολιτών για την άρτια οργάνωση, πρόοδο και ανάπτυξη των ρωμαΐικων κοινοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

ΕΠΑΝΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΠΑΛΟΕΣΣΑ ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΙΜΒΡΟ

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΕΠΑΝΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
 ΣΤΗΝ ΠΑΙΠΑΛΟΕΣΣΑ ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΙΜΒΡΟ 

· Από του Ιμβρίου Βαρθολομαίου του Κουτλουμουσιανού και του Ίμβρου και Τενέδου Μελίτωνος έως του Μεγάλου εν Πατριάρχαις Βαρθολομαίου Α΄ του Ιμβρίου.

· Κείμενα -μαρτυρίες έκπαλαι και νυν περί των αόκνων αγώνων και των αλήκτων οραμάτων Ιεροφαντών ρασοφόρων της εσταυρωμένης Μεγάλης Εκκλησίας και των ευλαβεστάτων και πονεμένων Ιμβρίων για σχολειά, γράμματα και παιδεία στην μαρτυρική νήσο.

Εάν κατά τον 19ο αιώνα η περί των γραμμάτων και της ελληνορθοδόξου παιδείας ιστορία της κατά τον Όμηρο «παιπαλόεσσας» μαρτυρικής νήσου Ίμβρου εσφραγίσθη ανεξίτηλα από την φιλοπρόοδο δράση και φιλεκπαιδευτική πνευματική προσφορά του Ιμβρίου λογίου Βαρθολομαίου του Κουτλουμουσιανού (1772-1854), του πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως αγωνισαμένου, κοπιάσαντος και ευεργετήσαντος την περιπόθητη και φιλτάτη αυτού πατρίδα, άλλο τόσο κατά τον 20ο αιώνα ο αοίδιμος Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου, μετέπειτα Γέρων Χαλκηδόνος, Μελίτων ηνάλωσε εαυτόν γενόμενος «τα πάντα εν πάσι» προκειμένου να ενισχύσει το όλο  εκπαιδευτικό σύστημα και την εν γένει παιδεία της εσταυρωμένης Ίμβρου και μάλιστα σε μια δυσχείμερη περίοδο κατά την οποία οι φιλήσυχοι και φιλόχριστοι Ίμβριοι εβίωναν «εν υπομονή και μακροθυμία Χριστού» έναν μόνιμο «Γολγοθά» και ανέμεναν τον από Θεού «συγκυρηναίο» προκειμένου να συνάρει τον Σταυρό του μαρτυρίου τους. Αυτός ο συγκυρηναίος ήλθε ως Άγγελος της φιλοστόργου και μαρτυρικώς καθαγιασμένης Μητρός Αγίας Μεγάλης του Χριστού Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας και δεν ήταν άλλος από τον Μητροπολίτη Μελίτωνα, ο οποίος όντως ήρε στους αρχιερατικούς ώμους του όλο το άχθος του Σταυρού και τον πόνο των απεγνωσμένων Ιμβρίων και ανέστησε «εκ της τέφρας» την παιδεία στο απορφανεμένο νησί.

Είναι μάλιστα ιδιαίτερα χαρακτηριστική η καταγεγραμμένη πατρική και φιλοπρόοδος προτροπή του τότε νεοεκλεγέντος Μητροπολίτου Ίμβρου και Τενέδου Μελίτωνος προς τους Ιμβρίους κατά την πρώτη εγκύκλιο «επί τη ενάρξει της ποιμαντορίας αυτού», την οποία απηύθυνε προς αυτούς, κατά τον Ιανουάριο του 1951, και μεταξύ άλλων ανέφερε: «… Οι τα των ιερών Εκκλησιών και τα κοινά εν γένει διαχειριζόμενοι, κατά νουν πάντοτε έχοντες έτι είσθε, οικονόμοι Θεού,  μετ' ευλαβείας πολλής διαρκώς αποβλέπετε προς το κοινόν καλόν και φιλοτίμως εντείνετε τας προσπαθείας υμών, διά την αρτιωτέραν διεξαγωγήν των κοινών πραγμάτων και την ασφαλεστέραν εξυπηρέτησιν των κοινών συμφερόντων. Πάντες δε οι λοιποί συντρέχετε προθύμως τοις Κοινοτάρχαις και Επιτρόποις εις το ιερόν έργον αυτών, μετ' αυτών συνεργαζόμενοι υπέρ της προαγωγής των ιερών ιδρυμάτων και των έργων κοινής ωφελείας».

ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΩΝ ΜΟΝΩΝ ΚΑΙ Ο 10ος ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ 1928 ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΤΩΝ ΛΕΓΟΜΕΝΩΝ «ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ»

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός- Νομικός, κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΩΝ ΜΟΝΩΝ
ΚΑΙ Ο 10^ος ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ
 ΤΟΥ 1928 ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ
ΤΩΝ ΛΕΓΟΜΕΝΩΝ «ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ»

Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές Ιερές Μονές με μεγάλη και θαυμαστή ιστορία και προσφορά υπάρχουν όχι μόνο στις εκκλησιαστικές επαρχίες των λεγομένων Νέων Χωρών (ήτοι Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης, Νήσων του Αρχιπελάγους), οι οποίες εξάλλου αποτελούν κανονικό έδαφος της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και σε άλλες περιοχές της ελληνικής επικράτειας που ευρίσκονται εντός των ορίων της Εκκλησιαστικής και κανονικής δικαιοδοσίας του Ελλαδικού Αυτοκεφάλου.

Σύμφωνα λοιπόν με τον 10^ο όρο της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως του 1928, όπως ορθά υποστηρίζεται από πολλούς, οι Ηγούμενοι των Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών ανεξαρτήτως εάν ευρίσκονται σε έδαφος των εκκλησιαστικών επαρχιών των Νέων Χωρών ή εντός των εκκλησιαστικών ορίων των Μητροπόλεων του Ελλαδικού Αυτοκεφάλου, επιβάλλεται εκκλησιολογικώς να μνημονεύουν το όνομα του εκάστοτε Οικουμενικού Πατριάρχου κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, καθώς και σε κάθε ιεροπραξία, όπως ακριβώς πράττουν και όλοι οι Μητροπολίτες των επαρχιών των Νέων Χωρών, οι οποίοι υπάγονται στην πνευματική και κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Στο ίδιο ερμηνευτικό πλαίσιο του 10^ου όρου της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως, ο οικείος Ιεράρχης είτε διαποιμαίνει κάποια Μητρόπολη των Νέων Χωρών, είτε κάποια άλλη που ανήκει εντός των ορίων του Ελλαδικού Αυτοκεφάλου, οφείλει να ενημερώνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τις αλλαγές που κάθε φορά λαμβάνουν χώρα στο ηγουμενοσυμβούλιο κάποιας Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής, η οποία ευρίσκεται και λειτουργεί εντός των εκκλησιαστικών ορίων της δικαιοδοσίας της Μητροπόλεώς του.